M. TAYYIB GOKBILGiN
2} D:r ·ı ili rı en eağa ıktı kları zaman ldık ızı tirnar
ın kanun:
a) Yeniçeri ~ası 500000, Emir-alem a~a 450000, ap ıcı
la rı 400000 a kçelik.
b) hu kebtr 400000, r-ı saglr 330000 akçelik.
c) Ça gl r· aş 350000, ak rcı-baş 300000, Sipahi · nl"r
lt a s 300000, ili da başı 280000 akçelik.
d) Ser-alcfciyan 200000, ser - ulMeciyan 17ססOO Alta.i araba
170000, AltA·i nAn 160000, Ser-eebeciyan 150000 akçelik tirnarlar.
3) Der-I devlette olan iı' ara ar pa ktar arı:
a) çer ğası 25000, Ser-bevvaban 19000, Eralr-ahue- başı
19000 akçe lik arp lar.
b) Çekırcı- ba şı ar raüstakil iseler, Bayezid U. devrinde 24000
akç e ve n c er şı lOOOOakçe arpalık a lma kta sonra iki
alık rleşti ril lti cihetle 20000 akçelik hi len ise (!ünu,j
Sultan S üleyman devri) her ikisi müstakil olmakla Ça ır - başı
17000, e r n c 10000 akçelik al le
..ıl) Pa arm ef tıarı vuk uunda tirnar ta sa rru f eden adaml rı
hakkınd
a) hudas 14000, Ka baş 13000, Emir-ahuru 8000, hazine'
darı 8000 akçelik timerler.
b) b aşı 8000, pret-k thu da 6000, Ça nı ir başl70 00
ak çelik tirnarlar.
c) Bunlardan ga rı nefer ubaşı lanna her birine 10000 ak-
çelik tirnar verile.
YENİ KAYNAK VE VEStKALARIN lŞIGI ALTINDA
Yavuı: S ul!an Selfm'In İran Seferl
Anadclu'da o p an sı - Selim'in al l!'ı tedbirler - (il
MüfH za'nı as ile bn Kemal'In Risile.! - (ii) ŞI
K.tHiml - ran Seferj - Çaldıran sava~, - Dönü - Vedkal..r,
c. Şe bedd ekin
Erde cil Süfl!eri nesllnden gelen ey ayd -oğlu ah
il'in', nşe itibariyle Anadolulu Boy ve Uluslardan Ustaclu (- Ustaca
lu), Rum!u (-Anadolulu), Musullu, Tekelü, Bayburdlu,
Ça paalu. Kararnanlu, rl Varsak, Afşar Kaçar ve Karaca-dal!'
Sülilerini et afı da toplamak suretiyle, 1500 de Azerbeycan,
1507 de Di rbak ır nihayet, 1508 de ğdad' lıp Akkoyunlu
Türkmen Devleti ne so n vermesi', Yak ın -Do ğu'da Anadolu'nun ve
1 t e.& t~ri Di Ali b n Eoi ili Ot;;ı,U. 1"la dau Hün!11 ye 20 iaei eecileri
ol ar ıt da '1 iı:ı imam ı-ı l· bım (b. Ca'I. r u-Sidık ölm.. ( 99) a batlı1.~
bı Sameri L. aldc. lıl;( bit. bı::ıü 8e iı. 5-S 4. Far•. Y.wı~ Ayuof,.
Ktp. rr. 2123. 2:i/a v.d., Yail,.. b. Abdl1ili Ui el- Hı.tIcy ci ,d ·Ku viDi. Hibbii ';'
f/ı. Far•. Yu m. E.vi EritIJod i Ktp. Nr. 239"', HC/b v.d., Hil ıcya b.
Abdöu ib:di. !l dfj'1t Nu~b s.a. ,. "" Berlin. 192-'. A )'nea bit:. 1:ı.m Kis..
rn i, h.i·!f {l ll tl d,. ~ , Tur_D. 13U. i . :21"v.d•• Z. V. TOZIllt .a,. I'Clrilfi;'. Sa ~i.I••• U, ftz f.<, lJi. M1u.ipon. aı::ıı tSli7, LU. 3ı.5 v.d •• H. R. ROC!mer,
Di e .2 tl. rı 1. rı. :ı am, IV, lSSS• •. 2s .
i K. mat, ıb J.rru il'ia Akko Qh lan bert.Araf , tmek içia ı-iri,tij'i katIiira
tan belirttiid eD. l Onu : «Ka!betfi'l·b l4m oLa" maaz:"4'm IWl~rl uNr-ı ,,,f· at/ u Oo, dııO dldm ca{m u lJU'Qt ee zalmdt-' tl:lt w tl~ l~ J4Lbvab
11Ufdhli -' Q1tg&" ı.~ 4bid·ı elJ,.d,. J ah milldi le a rn ts.e ıJi Iatz ,..ııb Utirdil .
(bk. ~/ t! ,. l X, i~ Ktp. NI'. ' 221. 218/a. _tr. 1().l S. A'T1C!a bk. /i~,..
Ali Emiri Ktp . Nt'. 32. 12t1b). lca lt!lm~ tiılı id tse : .}l;J )~"i l J :i .JJ»
'f ~~ )L '".:li .Jj ~.:.ı ;.a, "JI ı; jl ~J J -t ..l~ J )L*)'l
et• • • ı~ rr: 'JR1 J- ü.:i-Jl .ı .JI:I1 ra iı ire eıeek tedlr aptıa cı
50 YAVUz ı;:> IRA:> SEf ERl M. C. AHAH IN TEKI.'ICAC 51
manlı Devletinin aleyhine tecelli e tmesi mukad der yen i bir bulı
nı zl.±ü i ur a sebep ştur Bu ba dan biz, ye ni kaynak
ve vestkalara isti naden, Iran sefer ine sebeb iyet veren bu uhranı
ted kik ile alınan ted birle ri belirtme k Istiycruz.
Anadolu'da t ' Prop l. a.a:l as
Ehl-i beyt sevgisine müstenil Dev'letini kuran tsmail'in,
ded esi Cüneyd "e ba ası Şe Haydar'a imtisa len, Halifeler
gön dermek sureliyle Anad olu' nun i1i mülemayil hAhnl lk
sı nd iştik propaganda faaliyet leri, li ı' sin aşm ış ırö
rüomekted ir. Nitek im, on iki ı:ı li kııı l- aç veya kül_h (- lic
Hayderi) ın ka bulünd en beri Erdebii Süf!leri ne tarafdar olan Anad
olulu Km ba lar' Ha t3'l ahlası ile iiri er yaz an Isma il'i bir
kurt rıc olarak kabul ettikleri gibi. bazı iirle de ma lı DevIetine
ka l iti zaferini temenni eden nefeslee kaleme al ş­
rdır , !idi olarak, sm i l il. münasebetler i bilinen Hoy'lu
Pir Sultan l' zikredebiliriz, Kanuni deninde Sivas'd a ôld ü-
rü ldü k ü bilinen bu ir in nefes lerind e. S ünntlere büyü k bir
kin g-öze rp ma ad ırS
Öyle anlaşılı yo ki, et İsmai 'In Anadolu'n un mukaderatını
tehlikeye sokacak Iaa liyetlere giri~meJ inİ IAyikiyte takdir
bu ..rt 1ıa rclnUe fl ...1" 10 1 U514 it kadar j"etir.o G. M. Aa, ioll(lll() da t~ ma.
etm. ktcdir. lık. i. rHl of Cm4 ;t:J tlu W,.iUftE' of G.AI. AlIxio!.llo (T,.a-
.. ftl. te TOJltl QlId P~,tda. Halclflgl S4dtfg. Leedee , 1873, Vol. 4". tW v, ci.l. Ay rı CA bk. Vu.dikti ti cir, T,(l HdlJu!}1 Soddg, Vol. 1940 v.d.
J Nitekim, ıy 2i bu ıl ıı üz.rine Siv..'ıe inı edilme. ııi emnlillE,.
15 Sut'.ak Beri Si,....·• ,"cin ek 1ca.lu ici Umi', lt c!' "k. ı::ı Kemal,
D./tt.r. Viii. 12!i1b.
• Krul tla D3,rrıc14 S dff 4Jl
Mfi'Dlm4ıt " J:fltli kl flr 7lihd i ,
Bk. H&didi. ft'd riJı ı, -1 ' ın4 I1 Oci ... nı te Ktp. Nr. 121$$. 19.5Jb. Alniler ~~i
Hauet-i Ali'ye .~ - . :1",. tlı hulı ~ı. bera.ber. 12 imha (- b!tl ~u Jl9l1
/m4:nig ge)d& bacall aa 12:1 1l: .a, lı l..E de Safileric.e Iıc. ıı bıt lı lau
ha.k. b1c. Ibllı Ketu l. Rltd..rıı EK i: f . W. H...hıck mflUlnı!g Il"! I.Lı anJu
tA. ıı! 02 Odord. 1929. I, 139 ....d., A. Refik. OlmIJlı ftr,i:r ıı R' jidUk .,...
r/ct aı rltle EJrbt)al FQ1cl!terl },f1f'PJ'l,t::,w. iX, ımn 25-27: AbcHilbl ki ö1p rh
Al"t 8~ldı:" 1ı al'TI, t.t:&.ıııb l. 1933, as.
i Ca!lit OluUl. Pt,. Sa!IJII JQ/", 1ı Iıagatl il. ilztll ; '"' ,ı liri Te,./(
DIU, 34nQM• •. 587.s.
ed ememlştlrs Esasen, bu ha reke t ve eş ald ıltı devir,
hud~ er as ındak reka betin meydana gı bir zamana tesadüf
eder. Nitekim, bu rış lık anl ın timi laı elleriden lı nıp aş
kaların devredilen Tekel i slpahtler, ail vaid lerine aldanarak
lran'a hicret etmişl erd Hemen belirtelim ki, 1511 de :ıac!olu'da
büyü k tahribala ve insan ay ına sebep ol arı Şah-K lu
Baba Tekeli is yanının büyü mes inde bu ip! ıı ·mii.'ıim bir rol oynam
şl rdı Buaunle beraber, Anad olu sipahrler inin İsm ai tarafına
meyledip mektup ve ka ktdlar göndermek suretiyle fe.ada
aş mal rın Mü.ilı ip Celal-Zdde Mustafa, l'd olan devlet
ricAlinb kul la:fesine oJan meyillerine lamakıa, tima r tevcihinde
ya la ha tal ara işaret etmektedies. Öte ya ndan, ynı :nese leyi
aç ık laya ıs hak Şa Kulu Baba Tekeli is} anını en şl
sebep lerini bellrtm ekted irs. ma il sebep ol du ğu bu son ka-
şıklıkla "'a"c.:!a Aeadclu'da 50,000 ki öl:::ü~, pek çok ha ne c!e
ya ma lmiştir
Öte yand an, 1ı de , sm i l ' in Hallfeleriaden Nur-Ali
Ha ltfe-i rı 3,000 7. : I Faik Bey ku vvetlerini yenip
t' zapt ile nam ma hutbe kutması müle ikiben, Amasya
Vali.i ıa Ahmet ın üzerine gönderilen Yular- sd
rı Paşa' ~l , :h·k jr.ı .b r:ı l' i a:: ii ridlı! riııi' rı Ilı 1'~ 1m. .riı:ı 1ı ;: a-.:c alc ibare
B.y nid l).zdil1et OG U~ Yermi, . "i lı II K.bd
. dta Ba,u id', lar..ld ar la rl .ıu nrbe.tç.e Erd. bil'i ıl yi ed eeek lon İtJ. bildI,...
mi,tir. BIe. et idu~ B'!J. ", it •• .ı'tEIII·I-O maıı ig!Jt taııı l , 127'. ı. 3"6-6:
rı ıı ıı eı: i . MJIt,d~ Fdri,!, E..t eo!. Ktp. S:l3S. :iS ..-t:9/a.
7 Celi l·Zl dCl '-< ;ıA af a. S';lm-nd m•• Ha c e [{tp. Nr. 1274, 891b v.d.
J St Um.~dm~, . O/a.
, • • •• SJpdJtf i&ı/ul bu cl.,'!. lr.mdr «t.ı! tlff1~,.J,m lea. m,,ıı:r HJ~I;ı,..
dld m_r zıI ,.( 61, l'i "Li ız t::i1ı 1t 02 l1 Oi~ ollZb, C':2 ra6 J ",a/d41u. }o 1c
olmaMa mai:b ..r f~64 { 1: a,.( .ıı zigd u olr.trl,ir·, bk. Jm. 1ı4", ui nı:i Ktp.
Nr. 2UC. 11 1. , . tr. 13-21. Bt: iı iL. i1riU o!::rp i.::ı& ,ö d, il tı bi, n :db
h.LC. lı:. o? kap S.a rl Möu . i Ar, . :'r. 6187.
10 Jik J j, L:. Gı J':" _'J J p "" Lt j"i 1:Jr .ı.:..' j1
;': ..;. ) 1':" -j .-k: J .L.oI .. J:' .;ı v..i j, ] t ...,.M' J1JA ."1 .:1 ~~
...:. ,:-1 J 1;' Bk. ldrb -l 8idlf. :, S.lJm - ,,4m. (Ba baacs ta afım zd tesbit
td Hmiıtit) f a,... Yum. Rub Ktp. N, . ı~4o. 21b. rı Ebu"I·Fadl M, edD.lter
t. Stli," ~-,,4 r,., u r. ı.ına il Et. Ktp. Fa,.. Yau:ı Nr. 3'8. :'S/b. tr. 20-21.
li ın dı ğı Tedbirler
Hemen bellrtelim ki, 24 Nisan 1512 de , Selim'in tahta sı
ile şl ayan had iseler, bu kan aatin ru lu ğu bir kere daha ortaya
koymuştu Nitek im, Konya Valisi ehzed eh ii. ile birlikt
e Baba Te keli lı ğı yap an heed Mur ed Çelebi",
soersdan Nur-Ali Hallfe-i Rumlu ile birl Tokat'ı yak tı ğı
g ibi" , onunla birlikde lsm.il'in yanın ınmış", ba ası hzade
Ahmed ise ilticaya ha ırl a,mış tır
tu r-' Bu ar ada, ümerds ndarı Ahmed Karamanlu'yu
Du rg d-Oğlu Musa Bey'e gönderip yeni bir eşe b büs
geçtikini de belirtmek is ri
Öyle anlaşılıyor ki, Süf! (- Şa ıs mail) narnma kimsenin hud
udda n geçirilmemesi için şidd etli emirler veren eı 'i aldığı
tedbirler, i ' tehlikesini hertaraf emem iş tir. Bu yüzden i' tehlikesini
ônliyebilecek en Selim ldu ğu hususunda herkes
itti fak etm işti Nitek im, ın fikrine tercüman olan Celal-Zad e,
bütün meclislerde ozanlanm ..yaril S altan Selim derran st"ilndür"
d iye ıü kü çı ar rı nı belirtir" .
tl Hasn Ramlu, A1u ~ü n;4,IJı ae,d C. N. ~Vol. İ, Pe r..iaD Tut. tl. 131--5.
12 7 ö'I YV ıB SHl (:;;;; Eyl lll I5I :tl t:&d li cı Er.r.i,·f A' z.j:/rt9' icr~m
MIU IJ D:z.rpi-Ol :u'n:z. ttlı &t'u 1- e' 4z. rn tI I--a'Qı! rr A.II"nd AL: 'ı ,. m.a lt a'D!l D. d
b rafa ,oe.dtı rild itiai bi.ldireo ah ıı il' ıı ıı hır mall.l e.d...: -d ·".ükmü. U'Jldit Eba'l·
MaVJf/~ bmail DaM lu,. .ı6zlif7t1p e- ıl i: bi vi: atr aaı ıı .I tı ed 12 hn ııe
l:.iml.ri lı cıı.iihü ", tc Dnı alc ... bit. Top. Su. Mib . Ar•• Mr. M60.
1J Bk. S.lim-llJ rn. , i tla.
U Şe hl r;ı i. Uc ara d' -K ıı ı tar..M.rı 0101'. Kız bat .r1a i, birliti
ta C'l rı hak bk. Ka"a,":!/! ,!I !~rlI ,!l as /a ,. ·ı ZT r: .tt . Top. Sar: Miiz. rı
Nr. 5:jgO;Yuaı;ıf' ariu ı. Tep. Sar. Mc:t.. Art. Nt . :"sn ; 4!.·~b ikf:l. Om ~,.
H aJ/l" Ba 'ın m#ktab.ır TOF- ~ar. ıi Arı. Nr. ~9'; mı Ali P 2IQ'D.la
m eld ubl1, Top.. Sar. Maı: Ar,. Nr. 6SS2.
1& Ha.ae aCıl ogn • • •• 133.
ııs ldeuıı' 3. ıs a n'i ya ıllEıa e~ il ebücit; rad 'ı i'ıı: ibell bk.
ı!ı1 G.a flirt. rua/ı. CiJr. 4Tı -.! Fa,... Yazm. V.liJüddIII El. Ktp. NI'". g7 1821••
A,r. Sk. 1.. lıc et Bik kmi. .Dı /ık &r a Alıh hi, Tahuı:ı 1814, .. gl.
17 M..lt.~J. Niibi ta ra f Oı ı:ı Koca Ma,ttafa PIlp.'yll. azıl tır •... i rı
Sdfiye id r-ıııi miitedUt'" ~de!' , etiir, nd kerre ii!! i al ıadarı id i"lll dı., bk. Top.
Sar. Min. Ar. · Nr. 3062. AJrıe.a ir: ıı. dd 'ir:ı'~ZııJı l1r V.-ktl'ü·J·Dalt.dr.
i: Mo!ı am ed Menu fa, Kairo. 1980, A. H, 906·92UA . D. 501 ·Ull~ LV, 289
atr. ıto _
Bu üıd n, daha abasının sağlığınd Şi 'i!e le mücadeleyi iar
edinip, bir kıs sipan inin İran'a gitmesin;, rlşti Gürcü gaz
ile önleyen Selim", sık şan ıı aş- afevl münasebetlerini yok
elmek ve Anadolu ızı başl ın id detli bir darbe indirmek niyelinde
id i. Bu mak satla , i'ili ğin ehl-i Sünnet meıheblerinee red
lmi uğun ha lka telkin et mek vazifesini devrin üle mas na
verdi,
Sünnt ül rn nı bu hususda kaleme ald ık ları {eh'i, ve risalelerin
ğu, meselenin önem i hak ın da bize bir fikir vermek tedir.
Nitekim, Kemal Paşa-Za •. .. lemay -ı millet " e /udalag"
iimme! kill r ıl ilhcid ve ü lnci sı na. hükm idrib heme-i a·Jay·,
di n ii de vletden bunun itfa·i sirtr-i şertireti ak dem clüğüne bieerihim
td ay sahiha oirdilerdi» d emek suretiyle bu hus usa şire
eder u. i'
Jfü/ li Hamza (e ş- hi bi-Sera' Göree) nın /a"ası il. İbn K..
mal'in R isalesi.- Devrin en büyük sayılan Müfli Hamla
'nın ızı lbaş ar hakkında ve rmiş du et lı ları
fikir ve üş ncel ri ak setti rmesi bakımından aynen naklediyoruma
~~ c. ŞAHABEDDIN TEKL'IDAC 53
C. I.iI.Ude, Jim·rı m. 331• . 40/_, H I.: tho Kemal. D.lt., V/Il. 105/...
1171.; Defter , IX. 1921.: lc liıi. S.!im·n.me, Haziu Ktp. Ne, ıW7
ıS b, 22/b: ..hi.·. 3 rrı Sen .ıo n a g8."ü ,..itll ' ape,., bk. M.riao Su ato. i Dıarıı eırı Nieele
Sa ro'% %i, G. Buchet, Veelee. 187p·I903, VII, 6&3·7.
19 Bk . m·n 6. m. niıı ı!! Ktp. x-, 1"24, 62/tl e.d, ıb Kema.l, bo ifAdeyi,
. eri ıı. aW 1521 Ce hı rne ..l..ll. eı cyb ct. Mo1ı.s.dd is ll b. F.l:ııUI-Mc dd'deı:ı.
f1 Oık tm ıö ii :ıiiJ eç ~D macUilin b.ydı jod ur : .J
1.,:11'Wl rJ' -c"~ , •.4, tL .::' ,.:;:;_1..., ;.=,, ,="I~ "ıı J
~J j ..uı '_ ,.,... V j w j ... _ v,ıı 1, .. J v-.Ml:- ,=; ı. • _ ... J • v ..... . • . ' ' .
.J 1.ı:,; J • .;J~ .::ıJ u. 1"...("- J lJ)'::- BIr ~ı&c~GJı. ra H"4,, LL M~n4bbl·...-S aUa"
ıd ,"~f1 6. U.rrnı tı Arap, YU EQ. Dari1 'I m~ıJ'll!vi' Ktp. Nr. 3dO (da&. :tiJide bir
m- oi 'nc·d ir), s..'it.. all'. 94H,. Krt. !dr,ia-i aidti.i. ag 'ı lt...r., 9/b.
J;:J Meaıe itibi ri, te B...lıkeJi ·l[ olup devr iıı ea baıiilc Eakib oc ma.1uddu l. &
riodel1 stllllan Miifti Nereddia Haınu. Suu ı. 7/ ~2 de ....fit eder ek
l. taa H 1'da YaJli·CAmH 'Ci varın gf3::a üla:6JI;6r. S k. ursalı M. Tahir, ."t
!Jü 1lJfl~7i, ı-n: M. S'6uni, ctlI·ı .tm.dııf IV. 58t. Me"d di : Eyli,. Çdc-bl'.
S . galwt.A dm~, L ·310; Ay"iı:ı.s.a i,i Htl,fikatu'l-Cno4mI, lstaıı.bul. 1281, ı. 183..
FlttvU ll1da i. .ı:ın uı M!/rt u 'a/ u'M&3:l Ha f'1l:,lJ. e/,·/ aki, ~, ·,.Jei hi-S" u Göl'ft
tellııde. açı e&. okulIa.l1 bu hldme 1Uca u~t. ı:ı:ı. Gml tJc J. voa HamlDer'. ı.Uıw:I
edu (bı.: Hı.t J. t. mp. cU" aıl' J.J. Hetlert, ParU , I8S6, IV. 107: tre . IV. 14)
52 YAVUZ 'U:-ı tRAN SEfERl
54 YAVUZ' U:; !RA:; SEFER!
11. . C, ŞAHABEDDlı; TEKINOAC 55
Idyife·1 ız ki rdsleri rd uı l! Ismeirdür, Peggemb:ün a/egJrfs·s«ltil elti ıerfatini siinnetini te din-i Id am
ve ilm ~i dini ve Ku 'an-ı Jlühini islih/ al liklerı1 w dahi Allalıu
Teald hardm /aldulı gün alılera heıald didükl.,i ... lı/af/an
Kar'an-ı Azimi ve [uslra/la.rı N Ja;lüb-; şeri'ati talıki idüb oda
gakduldan ve dalU. alemaya oe sü[elltiya iluinel fdab tarub mescidlerl
gı kdakla ve' dalıi reisleri la'ini maböd girine kog ub secae itdükleri
ve dahi Hazret-i Ebi Be!c, 'e ad ol/ahu anhu ve Hasret-i
6 mer e ra ıgel lı anlı söl üb IıI /tl rine inkar itdükleri ve dalıi
Pegzamberimüzün 'uıı rıu Agiı dntimura ,.adıyalIaA an tı i/tira
ldübu)sokdü/dtri ee daM Pegge:mcerimüzrln ghf ô. oe's-seltim
şer'ini Ot din -i sldm i ötürmek kosam i/dakleri bu zi/cr olunan ve
'. aJıi bunlarun em.til·i muhali/ k.uilleri ue ill ri bu [aldr
katında ee haki ü! a· din -i lsltim atlarında malüm
zaMr iduğı ~l ciz dahi a/u hükmi or kitab/anmamaeUifler
Sa n rUn: r::ı el blc. ı. H. UZ :UIÇ& llı, 0,,"(111 /1 tI Jıi :.lı:ar 19"9,
ll. 23.ı e~9 1.14fT1 -ı,. mad'd.: Seli". i. i. '2 Evli,.i ÇelıP- H. 310) lle HtI/l1u:J.
(L ı:ıı daa ıı ılri ll bIJ!cı:ı.:ıllr l. e. Sini ( IV. M t) ile O,'1IQ.I1!1 .·.rüeoUtflut
(i. S,U) ecek{ "r..~te rapee. Sa Cn ve,a SUl Ku ı: li ıı ll tab i'i lı,
ol ar ıc; olcc.ıa ıı.ı rd r. Mu . li. bk. E. H. Ayurdi, U/ı. rfuri "./r71/:1'I, I. t.talClbd.
195:t, i . 51. Xr. -Iaot. 8. 9, Ha vlci, . &r: tür Iii. boylu OrClUI M' babi "" d.lı :uııı& ınaea Sar "
Gôru (= Kö:"u) , öhreti'r !e ta :ı ıc ..::ı bu za tıa li k..bu Göre: (_ KGn, x) ll eı
o~:n&1ı: lup ",J..r. l it k. i nı or nıeı..: r::ıasC:a :c d: .o , elee ba kcıı mı' Ça kır tarafrı
u.ı!Q bU. gaııP- I, ir h, . evirali mi Clalarllu l e1m.ekd. o[ap (bk. Tfl,.ldg. ·tle
... Jı4!k 41suull.1l S6 D•.,.lem_ De ıl 19U , U, Sii), , oDTadu S' ra ,eklfll t
fo kHı .tmitHr.
Ebl·i .... Hnn't-i tzl :ı. .cır l.lı:Qru laD kOIDil ylCl eue orta y. Ic01c ctu
Kçr'ao (- Maılı.t:z/rı. -O rrı4rıf .. [~ aı l&. ,. alICl1; ml3cıe et . , etl er de}il. lalut
ıulnıt...i AU',i tebeU edc::ı ..üre[eriD çık.r ld :ıt uıı iddia «Ie ,-. Taf.ilit ... k.ynaklar
içlo' M. C. h.a d: .ıı. Tektııda O' BL!giIk ,. lı: tl aı ~fX! fl Ytli'u. Em,.e
Jı tl ,. lı Şah.Kı:dlı'lı la ADac!olu'da r_pı ldarıru 17 Meil.rrtm ,:, (=1'3 Si... 1511)
ta ilıJi ~ktlbu il. Oi.,lu bildireli ı.1d ll 0':11&0, ha halife ha da c••• "'''',.
d:l:.rl ol' ., ui bil. gaJcm,l taf' (ol Jı4,' oulıi"A:1a'f ıJ1a1ı.'r cr, Kitd Jc"
•rLJ (:ta, ab tdo: :t!4ra50 n,.,:! ,I~,m.i, .. ekliıu!. ifided. bQ aıı.:ı:ı ta d.ı bit. Tep.
Sar. Mib. Ar,. Nr. 2829. ~' b~ U tft Pa.... T«J4 jJı 4.!·r m::ıı l.talClb2L
lBI.I... 20; ,
ıs Bo futa lık ,fC't...h Lll .o:ı daD htiDw edilfll diO'er bir e Uııd. bı:ı :wı
maldad ır blc. Top. Sar. MaL Arı Nr. 5950.
zun nakli ile f~tt:a. eirdük: ki ol ıik olman talfe ktifidtr ee mÜI·
Mdlra çe muavin ola/ar, dniar dahi kdlirler ~e malhidlerdür , batı ları
ru cemdatlerin alıtm ( u m'" müslimanlara) odcib ol. [arzdur,
müslimanlardan ölen sa'id ee tcl cennet-i Q'ladadur e e anlardan
ölen hor te hakir cehenntmün di bindedü" ban/arun hali kdflrleT
halinden şedd v. eHalı dur, zira bunlerun haliazladaklan ve da hi
sag(!lan gereks e oğanla w gereks e oki/e ee ger&se ke!h ile olsun
murdardur ve dahi nilaihlar gerekse kendült rden ee fe rt kse gagrelen
olsun/ar tıl rı ve dalıi bunlar kims erJrn miras gl'mek goktur
(ve t ir ndMge ehli ki bunlardan ola) Sultan - Isıa e'eeee·I·I.hu
ensd rehü içün oordur ki bımlaru [rie ôllerin katI idüb) mallarını ve
isdla nı oe enltidların guztit-: Islam ara ınd lasm et ide ve haiı
larun ba'at ·l·a/rz Il!vbderine ee neceimdierine ilIifcit c-e i'tibar lın·
magub katl alana ve c! iıi bir ki",•• ki cu rildge/de . Iu; an/ardan
idügi biline c'e gahud anlara giderken tutula Kali oluna ee bilcümle
bu /liglfe Iı .m kd/iri., ve müllıidl.,dü ve hem eM:i [es addur, iki
.ciheiden katil [leri] vdctbdür, Allahümme tıs men ruı.$aTe'd·din~
ve ahul mtn hazale'l-rniislim tne, el-.HüIU tz'a/u'J·ihad Hamza elf
akir eş -ş eht U·s aru Göre:' ''.
Ote ya~dan ıbn Kemal'in. dah a murassal olarak kaleme al ıltı
Risiilesinde ~ff ekfirf reeafl. ) , Şa ısm ail ile lıl ·j
hakkınd ak SünnI görüş görmek mümkünd ür. Bu ri s aı külr ve
ida dına hükm edilen sm il ile skerl erİne karşı açı la ca
savaşla rı n, j~ er din üş nl arı ile ap lacak savaş lar gibi cih.1.d
sa yM cag-ı belirtiliyor , umümiyelle , i1 öldürülmesinin cAiz
olup , ma ll rının helal . nikah ları nın ise tı oldujlıı açıklanı
idi" (Ek ,!). .
! 1. Bk. Top. S.r, Mü:!. Ar" Sr, 6401; Nr. 12077. A,r_ bk. bo Keıaaı.
D~ft4. IX. 2231b, Kwı bir sureti : e cmıı ,ı, E.s.d Et . Ktp. Nr. ~.s. 4.7/_ 71b.
ıı belirte li.m ki. Y_h,& P&t& aClına hn ır ." l.a ve ..h-Ka la bidiae.iae imi.d.
btı lClu bu (eh i ete, 1511·12 ta rihl. ri _r.."ı hu aıı rn lt el mu cı:netle mıih
cı:ı ir Zin. Şah aı:ıı il J:i()j d. ,,11~ bat.aıı bdı ftferf Ilr..uııLa Osma1lh
uıd ı: 1ID ıa 1ıJ.!aı. dmek ezere ııJcat bolwı Yahy. Pa,.. (blc. Jba KuıaJ.
Deft~'" iX. 19lfb: Hoc.a I·d T4ci1· ~riA. U. 127; el-K. niai. og,.. u "••
H O/b: İs ıu Bi:': TerKmi a. ogn. . e.,.., i . 23: M_nao Sacule, VU. 2&3), Sü iı.,
ba iil:Ccde ririttikltri ko lı:o~ tah rib.ta binat .şa it e1mu" ,~ritp ttikl ıı de
bir ıri ıle iv i.c bil irıni lc!i.
%5 SIı: Rl.o!e l1' .M cıl ,tJıf bl·16" a. I· Vni,., Pert. ... Pqa Ktp.
:-tr, 621, 31/. ·S1/b. ArT. b:C. Aru :)fr a Ktp. Nt . 4';91, 4S1.; ODinmı. Ktp. Nt.
ŞN Ia1llitimı.
Bu fetv! lar ın kaleme alı nmalarını müteAk ip, Kı,
zı lbaşlar kart idd etl harekete
geçm
e
k ma ının geld it in.
kani
olan
S
eli
m,
müfrillerin
l
e
s
b
it ed
ilerek
bir deftere kayd
edilmesini
eır tre
surc
tirle Kızıl ba
ka tliamma giri mi ti r. Bu
ka:liAml
•
ese
r
ini Se
l
im'e
ithaf
eden Defterdar Ebu'I-Fa:!
1 Mehm.d Eleed i:
enJkm-; kaıl·i am-ı emaaı·, Kızı/ aı
d
e
r memdhlc-i Rü~ ma·J
M-tuMm> başlı2't altında
zikrelmekled
i
r":
Ir" D
Se fe r l
Ole
)'andan, adındaki Hallfesini
Anadolu'ya
gönderip
,
Kıı ba katU4m tab k
i
k
etl
iren lı l'Olail, Osm nlıl" kar~
12S1b·I291a
. FdtJ4r tM! P~,rz -Z4{ tÜ,. /ı.dlc ·; KırrlJ»,. J./~
Ea.t. EE. Kt p. Nl"
. 3518
. -i6/.... ~Ib. Rı.d1l!tl iD llODQlId. ';I lcaylt 1t 4r:a.aktad ır
cb:ı mu'e1 kgb tt4Q
,It Oa
i
C1'a,
lC1' il Kuı ı. ,./n.lıı ,,'ctt latoJU 1.#141
o!d If.d:",., bı .-ı 4tılcn tlI Ii.tt Pd" .:lul"i . "MıU' ol.Dtt
,./altl JIl",w.
o.,~ıc &:rıcr:ı:!ı lLL4Ki obJltı. "' -.a., .. "lz.üH
• .ı 4i,..
N:nCNM· /d ,. Altm.J.
, D.
ıs
S,lJm,JA-tt4.'7I.••
w
•
.
•tr
.
1
7
-22. Kr.. H-. S.·dC'l!di4. II. u,s
-
e
. Kr,
.
tdru-i dU.ı.
LOl..
~l. C. ŞAHABED DIN TEKINOAC
57
avaş işti etmesi için Memlük Sultan Kansu
n el-Gü
ri'
y
e
h
ediyeler
i
.
b
irlikte
b
i
r
sefar et
heyet
i önde idi. Ay nı harekete
muvazi olara k Diyarbekir bölgesini şa namımı zapt eden
Lls elu -o ğlu
Mehmed Han da,
Selim
'
e meydan
okumaya başlam ış ",
ıl olmakla beraber, Halifeler yeniden ızılbeş lan ayaklandır
ma9;a aşl amış lard ır. Bunun üzerine, Edirn e'de toplanan fevkalade bir Djvanda sav
a
kararını
alan S
eli
m
, Anadolu ve Rumeli Beylerbeyleri ile
Sancak
B
eylerine , ma
halli Kadı!ara iermanlar göndererek
, zırlı arın
nı
e
m
r et mi~tirt~.
Bu emi
r üzerine, Rumeli askeri ge
-
milerIe Anadol u 'ya
geçme hazırlık la rına ta gib i, ordu
iAşes in nakline
t
ahsis le rı
deve ve katır ar
d
a Anadolu'da top
'
lanarakIS, akç
a mukabili za
h
ire ve saman tın alınmaya, depolar
tesisine
gayret miş ir.
Sel
i
m
, avaş kara ınd üç gün sonra, 19 Mart
1514 lı günü",
Edirne'den
hareket ed ip, ı- Dere
.
S
öt üdi
ü
- Dere, Baba-Esk
i
•
Burgos, anşdıraa,
ç orl u
, Arablc
,
Bigados,
K
ü
çük-Çekmece kon aklannı
taicip ederek, 29 Martta lstanbul'a vas ı l olm uş ve eski bir
an'aneye uyarak adırın Erüh'deki
Fil
·
Çayin'na urdurmuştur
.
Selim, Haz reti
El'Yüb'ün, Fa
tih ve abası Bayezld'in mezirlarını
ziyAret ett ği
g
ibi"
,
kurbanlar kestirip iakirl.r
e
d
e pek ço
k sadaka
dat tmış id
L Bilhassa,
S
ünnI ülemarnn verdikleri fetvila
r
ü
zerine"
21 ~:r; L~ ..
.
y
J

• ••
• ..:t .~ )Ç -'
J
. ,hl:.-
l .J- ,J:'
ı::. .. .J -;:i.i -!;!If
J ~4..;
'; J
J .:.~ :"" lo.~; f:.
J ~.ı.,.
J
• .:...;~ rf- J: ı.:.L
:::...:
* r3~fI,
: : ,
; Li
J ":"'~
JA
•
•
J ;.:-o ~~
• .ı.:: :.S~ .6J: ~,;;.
BlI:
. HUI.:t Rumi""
e g"'
. "'.
, ., U!-L
,
ui B:C
,
c
an- Zicie,
GS""
e".
,
SUb;
Kc, H
,
S .,llm-n4me, Esat EI
.
Ktp . Nl"
,
21"7.
Sa
lb,
3
S/h
: Ladl
P
a...
.
Gg ft
•
•,1'
•
•
I
. 205
; aı
(Çu ku l.
,
ki Ubi
)
,
S. limd
m. , Eut EI. ~. ~r 2146. 111• . " Ebc'I-Fa cll, Ggn. "'., 4:4Jb; Ce lil·Zide. GylP,.. "'., vUb.
aı .Adet
hil1! lc.a ••
•l.rio S.tt
, :icil ha.ıtamlS uı aebebi
. bk. Haydar Çele
bi,
Rıu tt dm. ri dı: 8.1,
L. 893).
a:.
Ebc
'
I.Fat!
l
.
Gg 1t.
u
,
. 68/... Ib
D Keı:r.a l.
S ,/im
·ttlm,
. 31ıl D.ft.,..
Ix.
223/b
. C.lil·Zi.de.
F
H-Ça]'1rt
d unncia Ve.p ioe (?
l w:öt:rüs
S ,.~ılll.~Ca çadu kar ul
-
;: uıı c. bydeder
. lı:.
Gg "
. ••,..• AJl". b1c:
. ıi lt l" i · BidLi.si
.
G;n. .n
·
.
, ge/b :
Ha ,dar
Çc!. bi'de
: .ıpl ....
b
k
. ~· lldm.. (Fe ridDo
Be)'
. ı. 396).
lı bn Kemal. D.lt
u
, iX, 228fh.
ıl Iba Kemal. fd.,it.
r::s ırı :C ı:ı lıed ıı un .öyler
ki (bit,
D.lt,,.
.
IX, 22!lbl. ynkarı li da
:u : tt it=ı:ni~ ıib i. ach ,tı,. A,ı ,"h,lttı Ya. ı: da
d.,.am
eHirmi, ıô,.üc::ukte; ftim-1t4"f1 ~.
12/b
•
YAVUZ' U/" iLA sErER!
r.... ..·
J ...;11"" ...
. l'l .:ı ...N': ..
i
r
i
. 6'y.
,
J
;
'
...u.. J~ '"...ı. _ .:;l.- . ..
,
.
.
·
·
1
-i ..
":",,;,JC-:-; "iı"..t. ,~ .... ~.Jı.l.
<>.:j, .:ı '.ı:il. ":...'1..;
5
6
.>-;
'
1,: ~tW .:L:-
)
.:ı
tY'
r
" ~L.
, t:i. ;J .:.A-j
"':' ,-,la
.)': ...ı:- ...=i,
.s;rf ,s::;
r ~-!
...;
J
, .-i
'
,
1
. ;..: ..:..:
:
' ;; ci .(ı•.
.
' .... -: ı.....' .. ...
A
)
• ~'"f'.
l ..... ....
.
;j ":,,,L>
j
~J) ~~ ıSt;.5 ..
' .u. ......:.
.J..:-(' ..:.-l:- if. J~ .... ~..-
J'"
j ı-G ,.". ...:..ı.~
MeAlcn tercümesl
: her t!li biltn Sultan,
o kat/min liı kıs
J..7S1m oc' isim
isim gazmak üzere, memletatın her a, ın bill;Ç
kôtilJlu zönJtrJi:
y
edi
g
apntan gtfmiı aıın
ket/ar oto ları J.i
·
teri meHina 'd
irilmek aZeTe tmnCilr:li; ,etiri/tn
Jtl/tT/tre nazaran,
hıigar ~etfç 4f),()()I) Idll gaztlmılfı; ondan sonra hsr inem/~k~fi
l( idmlt.r
memurlar dttflf!rl
t
r getird
iler: bunla ın ;ttik l~ri g~ lt r
J. kı lı kul nılarak,
6
u mam/tkma keüllerin adedi kırk 6/n/
Sl
t
Çti.
.
•
5
8
Y
AYeZ'US tRA
S
SEFER! ~l.
c
, ŞAHABEOol TEKtX OAG
5
9
bü
, bütib
h
eyecana ge len hal k, ıl rşı
selere kan
S
eli
m
'
i
gö rme
k üzere
Eyyüb
'
ü el dur uş
Haliçi ise yı la
istilA mi
idi.
B
u ad
Eyyüb Medresesi'nde bulu
n
a
n a.
kaleme lmış
ıdu~ ka sl
d
esinde al ın he ca ıra
tasvir etmekde,
ga zaya çıkan
S
eIim'j el am ma ta ır 20 Nisaa 'a kada r b
u yır ka lan
S, lim,
Manisa'da bulunan
ogl
u Sül eyman'a mektub p,
onu Edirne'nin afa zas
me
-
mu
r
ett ikd
e
n
s
o
nra
, ls an -H a n Beşi ktaş
kadar uzana
n
sahile
dizile
n o n a an
top ış arı as da Os ıid ar'a
ti
r " .
B
u
s
uretle
,
e
vee
lce
h
a
r
e
ket ed en
o
r
dusuna 20 Nisa
n
1
5
!
4
rş en ır n ü
Ma
l
tepe'
d
e ye tişen
S
elim,
Bos na
Valisi dı
S
i
nan
Paş 'yı
A
nad
olu e yl e ,. ili ayin elti~
gib
i, 23
N
isan'da l
z
m
id'e
el di ~i
b
i
r
d
a
'
I
Halifelerin
den olu p,
esi
r
o
larak
ordu da
bulunan lı as !ı mail
e
farsç
a /m ış bi
r nlme
gönde
rmek suretiyle
.
üzerin
e yürüdiiA-ünü i1 i:ı etm işti
2
7
S
efer
92Q ;23
N
i
s
a
n
1
514 ta
r
ieb
i şryan
bu nime
,
Kazask
e
r ve ancı
( u~
- ev~ r) Ta cr-Zad
e
a
fer ı t rafın ya zılm
olup
,
S
eli
m
'
i
n sma 'e ırö er il
k
m
ektu bdur.
Osmanh in an'a ın
numune olahilecek bir
mükemmeliye
t
t
e
kaleme alın~ış
ola
n bu nimede,
din as küfür
v
e rH d! ına
bükc
e
ttik leri "mail
'in ül ef ·ı Ra din ile b
elli ba lı ey hleri
sebbet mesinl şi detle tenkid eden Selim. bu yüzden onua ka t
-
line
cevdz
verildig in
i lıy
kendi
sinin
ise,
din
in
t
a
kvi
yes
i ya
ın ma7.l
ü
m
ve k
a
l
b
i ya nla rı yar rn nna oş aca ın
söyliyerek,
bu s
e
beb l
e ipek
v
e aş
e
lbi
sel
er y
erine
"
v
e kaftan
giymeleri
icAp tt in re
ettikten sonra,
d
e
niz
-
den geçip
ü
zerine ürümı=k
suretiyle
z
ulmiinü aciz
v
e za lıla
üzerinden ka dırac nı
b
e
yan ed
iy
o
r
v
e lı evvel
t
e
kli
f
ile
son şm a n lı ~ın ydasız lı~ nı be lirli
yor idi"
.
Aynı ır ün Ak
koyun
l
u
Türkeren Ulu
s
u
n
.
mensup
olu
p
,
l
s
-
mail
'
e rş a va şa gi miş bulunan Ferr hşa
B
ey'e
de mektup
a, tTı"" ;,'/141: !J b" iiıı 1~ Jr. r-i
/'/II!t·, ,dı.
ZIı. t40!.ti,JD,
T fJIıl4'1 1I I'~
H. , IHN liz
i elil, ~r. l' rl/,, 1ı Id". el ıı
K'J
f ••r-
1 Rüfft
neJij, kGlt,J. CK"fm Id, ,,,"
Bk
. Ri,41~1 ItCUM·
' ldl. In.
t 1e lı
Ktp. 12Jb
• .tr. .ı
n C.
W
.
Zl.de. ıı 1'
"
.
• 971b.
as F. ri dıı
8
. ,.
. ı.
3;9
- .$5 1;
S. n Abdıı ta Efe
cdi.
9
'
/b
-
1001•. Ayr
.
b:C.
C.. l· Zi c~
a
, lt. ~"
.
• 9S/. · j9/ b: Lcd i P.
,•••
. 2OS-212;
Hoea S.·d fod iıı. U, 24.
6 't'.d
.
göndermek sure
tiyle"
, on
u
k
end i
si il
e bi rl rn eğ davet
ede
n
Selim,
24 N
isan 1514 de
,
ordun u
a bul:.: şm yeri
olan e n iş -o as ı '
gelmiş,
G
elibolu
y
oluyl
a ynı
y
e
r
e gel en
Rumeli Beylerbeyi H
asan
aş nı ha üze
rin
e
, ıy
-
Zav
iy
e
si,
Karye-i ık
Zineirl
ü
-
Kuy
u
,
Bn öyük - Zaviy
e
s
i
,
Ç
i!tl
i
k
- Ça ırı, Es ir Ak ça
-
Viran
kon klarını ge çere
k Seyyid . az
i're ası tu"' müe
l
-
Iillerin b:ldi
rdik!erin
e
g
öre
,
bu konakde Kap
u-K
ulu
aske rlerinden
herbirine 1,000
e
r ek
ç
a
s
efer ba nş ğı tıp 20,00
0 ti lı Sİpa
htdea
m
ü
r
e
kke
p işd ir or
d
usu
na Vezi
r Dukak lu
Ahmed Pa
-
a' yı
tl yin
ed en
S
eli
m
,
S inop
Vali ;
i Ka
raca
A
h
med Paşa 500
sü vari il
e ke şf
"
e a! Mehme
d
B
ey'! d
e ın mem
ur etiş.
Zaviyenin e rvi er ne ise 100,000 ak ça a~ mış tı ". Bundan onra, sıras le Ars lan!u, Bayat, De Kuruçay. ls.
haklu, ts -Ça eh ·O ü,
Bu'I-Hasan
-Çaym
, Zengi
(
- K;:ç:;k
Zeng
i
)
Kar yesi
,
Keti
k-B
e
l
i kon kla ın
d
inlenen Os ma lı
ordusu,
Ko
n
y
a
'ya
gel
erek
Füôbdd-Çaym'na le ir
Kony
a
'
d
a bulunduğu sıra da
h
a
lka görünece
k hareketl ere baş
vuran
Selim,
Cela
lcddin-j
Ruml'n
ln meza rını ziyaret etmiş
v
e fakirlere
de 100,000 akça sadak
a a~ıtm
i
d
i". nı zamanda, arlı sipahllere
de 100 er ak ça terakki İh sa ede n Selim'in emri üzerine harekete ge çen ordu, Kar aca - Da~ ın rı - ı, Akça- Karr e-i Sulu, Killmse, Nekkare - xea, kuş- Ça ırı, Sulu.
Ça
,,,,
D
evelü
-
K
a
rahisa
r
,
-
Köprüsü
(
- Kara-Köp
rü)
k
onakarı
geçerek, Karaman askerini:. mülakat mahalli olan Kayseri'ye
ıre mi ti
Seli
m
,
bura
da iken ka dı
- Alaüd
de'
l
e Boz
kurt
B
ey'l
e
müzaKerey
c idi
.
Anca
k, ti y arlı Q'ın da
bahis ile
se/e
r
e ır iyec
bildiren dır· u'n ha kikalte,
S
e
-
Iim'i
n ın şt rak
eden uv
-
Ali
B
e
y
s
ebe
-
biyle
, ara karş
c
ephe
ordud
a
gös
teren erza
k
buhrarı ın ın masın sebep oldu
.
ka. dı rh la rm
evvelc
e
T
imur a ka dııt gi
bi, bu se/e
rde
Osma:ı lı ar
aleyhind
e arma arı muhtemel rl uk rı azarı
dikt:'
f .r ideo 8@'1. i, 1-2 u ı: ::ı ,.. 1. 593: tl ıı " .... 2Jb u agfl. n " .• 1001• ...d. H ıu,. dar Çel. o!. Rus·,,''''. ri ı:. Ber . J. SSS); Yon!, • . _., .. 121b. H.yd . r r. Rqs·"'m_ (Feridile Be,. I, !iS}: Celil·U d. agfl . 1" " ' 0
ı: ıb Kemal
. D.jt.,..
iX,
22. /b.
60 YAYlri'UN IRA-" SEfER
i M.
C
. ŞAHA8ED lN
T
E><:lsD AC 61
kate alan
Selim,
A
I!üddevle il. u~ ı:ı a k dan imdilik vaz geçerek
,
26
Hazlraa 'd
a ileri yü ;nu~
v
e ..K
öyü, ıi :ı nı (-
Kaya
·
cı k),
Ç
ubuk.Ha",
Gedik
- Ha", askü!çe'
Hanr, Litil·Ha", Oani;
.
mendili
, rı kona larında
d
inlee
erek
S
ivas'a ıreIOli~ti"".
B
u ir
140
,OJ
O asker,
5,000 %ahireei
v
e 6O,OOJ deveye
yük.
selen
o
rdcsunu
bir yoklamaya tabi tutmak lü
zumunu
d uyan
Selim.
yoklamadan soara, muhtemel
b
i
r I 7.1 ayak an masım
önleme
k
sa yl
Kayseri il
e va aras ın d a Paş a kumanda
-
smda
40,000 kişili
bir
ihtiyat
kuvveti ırakmıştır Idris·j Bidlis!
ile og-I
u
Ebu'l-Fad! Mehmed
Elendi'
d
" anla dı~ mıza
g
ö
re,
eksen -
yelini hasta ve ımer te şkil ettiA'i bu
ihtiyat
·
kuvveti
,
ordunu
n
ri
e
'at battım tutacak
,
ayn
i zamanda
, il ' i Diyarb
ekir ve
Batı hududu kumandant c a hı
Mehrr.ed n' ap lı ~ı
tah
-
ribat yüz:1nden karşrlaşılan zabire "e saman bubrarı mı önleyece
k
ıdı
Bununla beraber,
b
u
b
u!:rana çare bu amıyan
S
elim.
Gürcü
küeıdarına baş vormak zorunda kald rnı zamanda, b
u buh
-
randan $ti
etme
sine mani
olmak üzere. Erzincan'dan
(s.
mail'e üçüncü
defa
, Türkç
e bi
r name gönderen
S
eli
m. onunla
bir
an evvel savaşmak gay~sin gü tmüş
görünmektedir. Nitekim, bu
nArn
ede. Kayserl ile
S
ivas as ında iken g-onderdig
i ikinci nameyi
hölisa elmek suretiyle yakmda Azerb cycan'a vasıl lacağım bil..
diren
S
elim,
S
ivas il
e
Kayser
i ar asında
b
i
r ihtiyat kuvvetinin ıre
ıl ış ol
dukunu açıklamaktan çekinmiyor,
askerinin mükemmeliyetin!
tasvir ederek: lı oası edenlerin slper gibi be lo ra 101. sün gCTm~ daim piıesi [.'I! $ervtrlik swc/asmda olanlarm mı'l/er gibi lı ·, lig il teberden (Lüt ır aş a ler sak m mok: olmamak, he
r nefes n dişesi
olmamak
g
erektir;·l:azer-i
stldmetde
pe de- niş inlik: ihtiy
a
r ~den ere erlik adı
hsüadsr w'
ölümden
korkan.
kimesnelere
ota binrne
k
'
N ıç uşan mak tui rıi ır
s
'
dedikten
son
ra sm l' tahrik ede-cek kelimeler sarf
ediyordu
U
.
Osmanlı
ordusu,
Erzincan'a
ti bi ass ·Ç en eki Hasan Bey
.
Çayın'aa.geldiki sırada (18
Temmuz), "mail'in . h·
Aka}'"
l
i Hı,la Çelebi. Rtlr1r4m. ri ıı ıı ı. SS): Yos:'
.
•;It
.
u
, .. ım
u Bk
.
'erit-I
Bldlisi. OJ fI. ~.,.
.
•
lOIb
:
SJJ."tt,d
. ",.",..
, bıı F. bdI1·
~kıd j. l" tI /t: a, dır ÇeI.bi,l. C:li l·Zic!e
. agıı t";'.•
l
:l2.l.
u
Fn idt1
0
B. " i. iSS-4;
T
i d.U de
Ci.fer
Çelebt. Mii.n lt.ı:Jt iııı.
M·~It
Tk r m~ Jui
KO!!f l
,
M. ...
lb i iJ Ktp.
N
t
•
• 9- elb
· iia; !.Iii ıı~.
MeYli d Mcuıi Ktp
.
Nr. ~3.
t09/b ·l101ai /.Iü",I
U. EAd
EL.
Ktp
. Nr. SS19.
2S1b
· Wh
.
Kl'f.
Ebu·l
·f .
d
l
, ıı
701b
v
.
d
.
, Cel.1
1.Z1de. LLL". .. 21. v.
d
.
Bevey Nuker adın aki
elçis
i
ordug'aha gelip,
Selirn'e, f~s;a. bir r:ime
il
e afyo dola bi
r alna kutu takd im
etti. maıl. :ıameslonde,
Selim' , savaşa
zorlayan se
bebi ştı yc D-.ılkad ırlı larla et
ulunmamış ld uıtu,da bahsediyordu
.
Aym ..manda, lı ~'
meleriad
e raz lı ifAdelerini bir padiş a h akış tıram ıy., ısmaıl,
unların
afyo, il
e olmuş
kAlib!er;n kalemlerinden çıkmı
ol du~un
i
ddi. ettik de:>
·.o
n! a, meknıbua ı.r h.,'da bi
r
a
v es~
ında Ya7.dl~'nı
bildiriyor, I· Osman'la
dostlulrundan bahse thk·
d." Timur zamanında ldu~u g-ibi, memlekete arış ıklık '.'IZ.ol"'a
.
nı is ed ~hıi
belirttikden sonra, e~er hüsnü ~ıl ml e~~
olursa
kead ialnin de sa va uğuau beyan ed
iyor ıd
.
Mektubdaki
iii d. arzın an mütess
i
r olan Selim'i
n
,
elçiyi Öldurt
.
tüA'ü nl~ ı1maktadır Öte yandan, ısmail'in, vadi
hil! !ana, henüz meydana arn.~
otmas!, çorak arazide büyük bir ıkıntıya düçAr ol~n a.sker ara -
~d ts uzl ıa sebep
oluyor.idi. tc iı:ı, ıra!
_ el>:ı (-
Ka
r
a
·
Su) kenarına gelindia;
b
i
r ır y!n lırtılerı gor~nd~. ~uoun~a
beraber
S
aneak
Beyleri
Vezlrle
r
, a~ lnnırı lerı ıtmen ın
aleyhinde ol:nalann
a ra2'men
,
bunu açıklamakd
ç
ekindi ler. nc askerin hareketini tanzim ile Erzincan'dan ey a:ı' ı .me kez olan Tebriz'e kadar katedil ecek yolu 40 eı ha ye taksim edea Selim'in", karerinda sebat etmesi üzerine, daha ileri gitmenin
urla rt arzetmek maksad;yle. Ka
rama
n
Beylerbeyi Hemde
m a şa
Selim'e ıönde ile
Ahmed
vak'astnda
Selim'e hi ~me et
-
rne
k suretiyle
,
onun ardeşine galip gelmesini te'min tm ış
bulu..
min Hemdem a h ha ın aki
t
eveceühüne
itima
t
ederek
bu hususu arzetti isede, ısmail ile muhakkak sa vaşma
kar~rınd.ı
olan
Selim, askere lena bir 6mek olm:a5ın dan
çeki
ndigi
bu eş bb ddetle
red ederek
Hemdem Paş y'r
l
ed! etm.
e
k zo
-
runda kal dı· Bu
s!rada, do:ıa nmı il
e Trabzo:)'. gelen zah:rc: Er..
zincan'a
v
i SlI
olCull'undan. ':ı haftadan ziyade beklemek ı:eeb~
ri
)'elinde kalan
S
: liOl
, bu müdde
t za r!ında .,.-o
A
h
B
ey ,
" ~.
Fcrlc!a:l. a." ı. St e. ı· .t
•. ag_'t. ~.,., 103Jb
: kr
Bldliti
.
Ci ,.
. ..... ..
1011.: Yo;ısı=I Grı:· 4'
. ....
I
SL.. ., _. ..
.
•
. .. E· o'c!n T. bri.·. lcadar OllD koli_le lD. ha1t~ru ıı tl!U1 nıo , Jd i
ye Nitun nı ,tt.leriııı lIlc!ı~e" yc.ib
-
ErnAe4"·4.411 T4'O"'I.e C'CV "CO
o aıı
h,.d:I~rJ(,. baı!ıt101 ~malıt.d ır.
bic. Top. Sar
. Mat
. Arı Sr
. 6W5
. ..
f;
i B~
H&ydar Çt!ı.ıı.t. Rıu nd".. ı.: :rı
Be,.,
I.
( QO)
: .
.".•
10611
.
M. C, ŞAH EDD1S TEKINDAÖ 63
esi
r almaya
, Beylerinden erru nşid Bey'
i
Tercaa'a
, Mi••
~ıebm«l
Be
y
'
i
d
e BA
i
i Voyvcda ile ileri önd iş id
i
. Fe
rrc
b
-
ıd
Bey,
Tercaa Beyi
E:nir !ı :'C es
ir lı huzura getirdiki gibi,
hs ev r-O da pek
çok esi
r ö"d rı::e ~e
muv.ffak olmuş lu
OmerAdan
Z
e
ynel aş a Karaman
Bey
l
e
rbe
y
i
tli'in edilmes
i
üzerine,
harekete ieçe
n
c
rda, rat kenannda
Ç
ubuk
, şı
(
_
D
erbend
- rı" ı.
Ort
a
- vi
r
a
a
,
Zer
vea
-
Ham,
Kalt
1zman
, Kötür·
Kalesi
, ~hma·Hatcn
Ke
rva
e yı Es
ki-Dere
(..... E, ınd Ko:ıatJ;)
Alacalar kcaaklannı seri
bir yüriiyaş te
geçerek Çermük'e gel
di.
Selim,
b
u mevklde
,
Bi li
B
e
y ta ra ından es
ir edilen
iki ızı ı ,
Tiirkçe ola ra
k kaleme ahnm .ş bi
r nime il
e İsmail
gonderdi
.
sma... fn
,
b
u
ntmesinde
,
bermu
t
at,
tahrik ediyor
.
mem
leketinde g-.::iillere
e yürüdüR-u halde, (erek kendi ve gerekse
a
s
k
eri
a
d
e
n hiçbi
r haber al beJirttikdeil sc are, oacn kcrk
-
ğU:ı
hiikmederek,
bir tabibe !!lüric!.:ıtt etö:4e.s
ini tavs
iye ed
iyor
idi. Ai' .DAmede, kend
isini ko
rkutmamak
için
e
n
seçki
n askerinden
40,000 ini Kayseri'de ıraktı~ını yerıiden çık ay Selim, ı­
man anc
a
k bu kadar
Lütef ya
pabilenelti,i ka
y
d
ettikden
son
ra
, i'iıl enmek de ev ed c e tahmin ettiR'
i mail'
e
miR'fe
r yerine kad ın örtüsü
Ve ır
y
eri
n
e başhk giymesi
ni
,
hükilmetten va
z
geçip inzivaya çekilmesini
tavs
iye
ediyor id
i ".
Miielliller
, srn ai 'e mektubla
b
i
rlikde
bir
d
e ka ın
e
l
bisesi
dere
n
S
elim'in,
olan
Seraerkand :ıı
Ubey
d gibi Memlük
Sultan!
Ken suh el-G
ürt'ye
d
e
birer
mektup dü.ş an
mernle
-
ke
tinde lun du ğunu bil di iğin kaydederl
e
r 19.
Öte
yand
an, n'd bul unarı Ismail'in
d
e zır lı~a
d, tı
v
e me
mleketinin
hAkim
"
e ii ın
birbiri dın
f.ermanl
a
r 2' de:rdr~i nlaş ılm ta dır
Nitekim
,
A
zer beycan'
a
gön"
rd ~i
Abdullah
Alta' j
'a, ıır ad
yer
lerd
e he
r
tiirW laylık gösterilmesi
için bu bölıe hAkim ve ii ôl rı hil!ben kaleme
ldı tı 22 i' ii 'I-
920
tarih ve
. Ebu'I-Muzaffer
I, mull Baha
·
du
r
50z ümi1z.- ba lı lı
ferrn
i n, ba
h
ususda b
ir fi
kir
v
ermektedir5CI..
ert:ı ük'den
son
ra. a.
Kara
-
Konak
i
Kar}'c-i Me
vlAnl
sı (Pas ln h ra sı ba la rın Oykii
(
- Ogiimi
)
- Suyu ah sı,
Çob. n.Köpriisii,
A
lagÖz,
Gülli arım"k lı V.y ci varın
'"
Die. F.rjc!uu
B.,
. ı. ss:s-a. .. BIe. FertduQ Be,. r. 37 ' ·~ !' bc! ı: l ı.& Ei" c!i
, ıo.ı lb
- l07/b.
t
o
Bie
.
Top
. Su
.
MaL
Ar,. Nr
.
;052. Krt- .1
.C. rti-ri, ",~"
.
•
u ..
1
4
1•
•
62
YAVUZ'UN IRAN serER!
•
Yer
d
u
,
G
ö
l
e
t
, Ay
Bey ,
Toprak
-
Hisar, Derzi -O ğl
D
ö
l
b
end,
Tus - Suyu,
Kaba -
Saka l
, üb Şeyh
Kura-S
uyu
,
S
aka Uu konak
-
larını
geçen
O rd
u
, Esk
i - T
e
p
e'y
e "a ıl ol du
.
S
e
l
i
m
,
d
a
h
a
T
ercan
:
ci varı na gel di~ sırada,
sonrad an
Vez
i
r ol an Yanya Bey i
Mustafa
Bey il
e
Trabzon
Sancak B
eyl Mehmed Bey
'
i Bay bur
d
'un za ın
memur etmiş
i
ertesi i!ı
S
ö
kmen'd
e
Gürcü Beylerinden Mirli
Çabuk
'un
s
e
firlerini ka bul etmişti
S
e
fi
r
ler
, be
r
aberle
rin
d
e 2,000
ba
k
oyun
v
e bi
r
mikta
rda zaair
e dirmişle idi ii
.
S
e
lim
,
Giilli
-
Y
urd a'ada . b
ilmukabele, ikin ci Emir lı ur " n eş kkiir
maksa
-
dıyl a, .I
inil
Ç
a
buk (vestkala
r
d
a
t
,
...
) a g
ö
n
d
erdi.
Bununla
b
e
r
abe
r
,
b
u ar mın kafi gelmedi~ anlaşıl makt ır
!:te
k
im,
G
öle
'
den
sonra, eş ir in
KarasakaUu ın
v
e
l
e
n
Ordu, çok geçmeden,
i
syana ba ı.
Bil
hass a, üşmanı me
ydanda
olmad ğım sö yleyerek, ço rak
yerlerd
e
yiiriim
enin ii zumsuz uğunu
Her:
s üren
Yeniçeriie
r
, es
v
e j': :t: !::ı :ş ar kl a.
t-:ife
n
k
l
eri
üzeri
ne as ıp
göst
erdi
kleri
gibi"
, askerin
beyhude
t
elef ında
ika ediyor
lar
,
hatta, daha
da il
e
r
i gid
i
p
Selim'i
n adınn iç
i
lehdi
d dol
u rnektubla
r bır kı yorla r
i
d
i
,
S
elerde ha
m
b
ulunan
mii
-
eUiflere gö
r
e , Yen
içeriler , bir sa ba h erke
nden dırı rım bozup
muhAfaz
a etrnekde old kl rı şa adırın kurşu ıkm ardır
Öt
e
y
and
an, s
eferin ruz-namesini te
s
bit etmekle
vazifeli bulunan
Haydar Ç
e
lebi:
- ywmü'l
·
ham js
. 24 Cumlide'l-lihttd. eşki
(
" Ii
.
b
i
inde
n Karas kallı ıında:
o
l gü
n bir itd fti
Yl'niçeri ttii/ esi
şe ıi ie başlagub tiiı jesad ma/üm
ike
n mııkaggcd
o
lunmagil
O
olund, · "'
i
fildesi ile b
u di se 'e Aret
e
tmekted
ir. Aynı
kilde,
H
asan
C
a
n
,
b
u hAd isey
i biz
zat
Seli
m
'
den
d
inley erek, lun
naklet ştir 14
.
Ôyle şı lıyo
ki,
Y
e
n
içer
üerin
içine
g
irme
k
, ısa,
kat't, fekat
,
ac
bir hitab
ede ul :ı ıır riy le onl rın gurur ve izzeti nel
islerini
tahr ik eden Selim, hAdi selerin biiyümes ine mani uşl ur SL Bk. (A,U.I·Zi dlh I:;."Z• • •r. • I05!Ô: o. K. :nal. D~ft iX, m "..: ı;ı :ı :'
14/bo
. irz Ça ıı i: (:502-1516'
. rda ıı
G
öle, ıı VI!! ıc niııe bi ~i :r.ı
m"'alU
Gür(!ü
Bc- J' lerin
dea ı:p. Ii :a
d. ha 2: lı c:i Hc:
eCl ı::ıı.1.a 4:!:
o..tlu
k
k
o
rml11
ic:!i.
e
k. Çohc.4- ii7'l.z.dd gl.
S. lIm
'
e 6ÖlItl.
, ilt:A
/
c".';Q. cı :r, To p.
Sar
. ü. ı.
r ı. 6&1.'5. Ba melet ebda li sm il oe ;ı;
at lf bir
,ekilde tahkir e.
~r.
4
.
Ayn
bir uIJ:Q
,
N
r
.
8J50
.
!
!
Sic
. c.
l
i
l-Zi
d.. il gli
•
• 1,1'., 03
•
.
ii Kuz-n.dffl
e
(F.ridua
Be, . ı. 4(1).
51 Sk
. o~ Sa 'd eU. 259.
l ~ı" C, ŞAHABEDDIN TEKIKOAC 65
tiS 8~, H.ydar ç.lebi, tl ·tt4'" (F.Ti d, ıı B.y. I, 4Oı' ,.,.,,~Iı·t!D1t. r.ı..
I~ 41'flt cıcr e6!1 6lı: k"7:delqr. To.,. Sar. Muz:. Arı N'r. "56 Yv. : f. ISI• .
U er lı RUE-ltdm,de ve r erekJ e yılalcl.,d bllb&u •• Ebü· l·facı:ı .l:ı :o ı
.d.Odt,rj·d. ııı.ve~C! k.Jıd .r d.ı:ı "f1b& • • l. ld ıııa r ôre. Ç. ıuo t..pel.ri
. • Ile ..u .• ı:! c:erc)'&11 td eu,! t.hr., Mak-C: II, HOJ . r.....cca Te-hriz·. 20 {.r....b
..fede bıı il:llHly OT lı. ıı. ııı. '" beraber. Ertilteu.'du Tebriz', kada r ol.a rı
Iföıı tere ..... ik. d. (Sr. f, ~15) ç.1C!lraıı il.. HoJ' er•• ıcd K.ranu·[nre ve SöJr.
Inl!" c.-Ov. mu kileri f Stternm.kt.dir Id, bu ho.la, H.ydar ç. .b ..ra odaa d.
b. llrtilmelct. dir. O t. !.:ı aCl 'l ıı y:ı, U ".Ill1 :ıı: iiI!" Hay ara' lıd", etki
a-t.tı l~ ,j iQ ol" atu , . rde YClka bı:ı ld~4UD:a 10JI". bır Ptm t, alctl tl. l'~ j.
If'" ad TtJ.~q., lll r. Cb. Sd:efe ~. Pa ri. 18)3, •• SS". ·Kaz "'I .Ili·Jli Ş.b lam.·
il'ia Ho,'d_a &.Ca,r. SeI~as'd&D. ı~titi ıı ka,d etaani do§'ru dtgildir, b'ıı: LEE,.
6b.'t- Tft'4rilt, 1231b, ıs.
&1 •••;y) J'4-1 J Jj' .:-JJ.r" J~;j ~. $"u~ ': .~ )L "L. ,:.u. JJ.a..
ı·~..L .J .r.J- .J ••J,i .:.,1_ J I.l;" ı.SJ"I-... i.:. .:.. L- :Go
ıSJ~ ..eS I .... ."w,; ' J ......L·. L J::' J : 1$ .L: .lJ;:. lç "1,..;i, J l.... .r u .; .....- ..; •
...,c" ~:-"~j ....1 •.J:-J ;.l--:- ';'~ ";'';::':- J'i ıJ .J,,·I • ..ı..J r.:.,:l:!1~:.- " ,.. ,.. , ." .....i .J.:-; ~.)) ; "....u.:-. ....~!.4...:.ı. J biL:. .ıitl., 6A .1td 1Pl~ i l/b.
Nitek im, askere : -henim dı g~lm~1c ist tn tl~ bana "il.. me! için ıl U1anmıı ve terKel takrlu# olanlardan isteyenleT, şim
di aynısın, hen, kararımdan hiç bir veki! dönmeyecel im- ek l i nd
bir hitjbed bulun arı Selim, hareket em :ı verince, hiç bir Yeni-
çeri sanc ğından ayrılınl fa cesaret ememi şti r. Esasen, bu sırada,
pi,dtr ordusu kumaadan nal-O Mehmed Bey'in, Bali vu
ır nderip Diyarbekir hakimi Ustaca lu· ~lu Mehmed Han'ın Hoy
kasa sı nda olup, IsmaWin de ya aş akd ul nd ğun u bildir:nesi.
umlimr heyecenm anşmasın sebep oldu.
Bu suretle, askeri teskin eden Selim, ısmail am
;:zere hare kete ıreçm ve leşk lrd tevabiladen Üç · Kilis. · Çayın,
Baz ıran Suyu, Dana-San, ~rıda~ karşısınd bulunan Kara koy
(-Kara ınar) ona lannı ıreçerek Ova ık-Sa brasr' ır miştir
Burad a S3 vaş hazı rlı kla ına ir işcil Osman]: Ordusu, iki gün sonra,
geceleyin, Makü 'He. Ho}' ası nd ••Tebri z'e 20 Iersah mesafede belunan
ıran tep elerine vası mu ur" Ebu't-Fadl Mehrned edDeftert'den
nl ııl llı n a ırore Selim, Maka'nun Kaelu - adrndaki
mahall ine ıdi~i bir "rad a, karakolla rı Çaldıran
Sahrasr'na kadar ayılmış lar, -S görünen Şa İsmaiI'in
ka rakol ve ôacüleriee yakla.şm ışhrdır li
61 YA VUZ'Ul IRAN SEFEiıı
"i
!
i
i
i
,
.1
Selim, bu mevk ide, yeni tertibal almış ve şafa kla bera ber saaş
irişrne veya askere 24 saat ist irahat vermek cihetle rin den
birini tercih etmek üzere anı teyine müracaat etmiştir Umü-
miyetl e, r ol or g c n ~a ayıs iyl hemen savaş giriı ilmesini tehlikeli
bulan devlet ricali, ikinci ciheti, yAni, askere 24 saat ti
ver ilmesi hususunu tercih ettiler. Ancak, ak ıl ard aa mühim bir
kıs nın Alevi ve er ta ra/dar olmaları sebebiyle, islirahat ö.-
moda a~m a nla ihtimalini göz önüade buluaduraa Rumeli
Defterdan Pir, Meamed Çelebr el-Cem alt, hemen aş giiş
rn tarafdan id i ve bu husu s Selim rafın an da destekleniyord
u" Nitekim, birinci ci heti, r tni, salakla beraber savaşa giriı
rnek cihetinl ka bul etmek zorunda kalan devlet ricali ve askeri
erkan, Selim'In emri üzerine, savaş n: :Am alıp tep elerden avaya
inen kuv vetlerinin n a geçt iler. Bu· ır i ' ilere esir üp
ah İs il 'In bulunan Malkoç-HaclS! dı bir palı
t'pe1erd~n bölük, Mlıi O'taya inen Ja}'I arı tArif etm ş, sm nl
O rd usa akk ın d a bilgi rm iş ir " .
aldır an vaşı
2J ljl4 ( = 2 Recep 920 ) rş günü Çaldı an •.
(ba..n : Çaldura») Ov sı nde " mevki alan Osm anlı Ord usunun saR"
kolunu. Anado lu Beyler beyi rı a şa ile Zeynel ş a' emrindeki
Anadolu ve Kar arnan kuvvetle ri, sol kolunu ise Rumeli Beyler
beyi Ha s", aşa uman asında Rumeli askeri eş kil edi yor
id i. Selim, bermuta t, SipAhl, il !ı ar Ulufeci ve Gurebö. Bolükleri
ile çevril mi olup" nı S ad nazam ersek lu Ahmed şa,
Ve zir Duk.ki,,·Og-lu Ahmed Paş Vezir ~lus !af Paıa, Ferhad Paşa
Kar aca gibi devlet ricali, son Akkoyunlu Beylerinden Kisr A,
Kazas ker ve sarr di n adamlan ulun:.ı yordu adişaht~ on ısmın
da mevki alıp rı ya ın :":ıri nde sayı 12 ,O:ıo i bulan lü-
fenkç i Yeniçeriler, a raba ve develerden mürekkep bir siper geri.
u Rlt. Latfi Pa,ll. 12Jft. ol.'.. A. 221 ....d.• t:ıJI 18/...
ii Ka/tı.a'ıc ...e meaı.i:1 -Di Te rdeCi ..rah.t. ı:ı raD-O vul ' llI Unu iy.
Göh1 il . ' ·. briz ar nıdı er:rıek pek U bi, bir h.t&d ır .... be hat.d. J.!4.~
AIt .ı!J ilı/ıı ce. mu!u otf. ~iot owj ti r. lıt §' lim /. eüz . 105. A• .ı Her
I:: ıı:ea:ı !tat.h ol.: lr.ı mska!ed. mğDc I~ ,.ııh,hkl.r, o.Jllakla-rl. lar ıı...,tml.
cu k • ..ı t ekrar . Ie ne ktı r•
66 • YAVUZ'US IRAN SEFtRl
,.
'i
M. C, ŞAHA WD TEiClr>DAC 67
sinde ulund uk la rı bi her iki cen ın niha yet inde olu p, biri 10,000,
iğer ise 8.000 ki ibaret Anadolu ve ır. eli Aeablan, bir'
birlerine ci rle ile ra p t e: di! rn i~ ve hed eflerini bir mil içinde vurmakda
mah ir pçu la rın etİn deki 500 topun önünde iz i l
lerd i, Öte yandan, öncü kuv vet inin ekse riyetini şki eden Dulka·
dır lı Tü rkmenleri, a h - ~l AU Bey'in. ardc kuvvetleri ise
Paşanı emrinde idiler " , şf avaş h az:r iıkl rını : kadfme-i Osmani birle lı çamak lar ve p~lad nceaklar buyu.rub
haThe horieler ve nit eler şeklin de belirtmektedir eı
. lı rı bu dl liş o e muka bil, aş ların da a n rı oIdu~u
halde . ek serisi Ustacalu, Af ar Varsak, k a ul ıı Rumlu (--Anadolulu),
Kaçar ve Karamaalu Türkmenlerden mürekkep 80,000
iş ili hir süvari kuvve tinin ada bu lunarı ıs ail tepeden
dı ran-Sahra ı ' na in miş ve Necm-i sa ni(= e k iü 's-Sa arı denilen
Seyyid Ni'metu'lIah - Emir NizamGddin Abd ülbaki, Sad,
Seyyid ri · i Cürca ni ahfa ın dan Seyyid Şer rm Ha!, mi
Nur-Ali Hallfe-i Rumlu, eş Va lisi ve Meşhed -i Ali A sit;me' ;
Nakibi Seyyid Mehmed Kemüne, a~dad hak imi Hiilel. Bik, Emir
ere ü d Ali, Halil Sultan Zulkad.r, Hüseyin Bik li'lIah, r ç
1$' Ir:ı arı. : ! e. bıı ı: ili, h.le. ı:ı. :c. Haydar Çt-Ieb r• •~ır ::: nim i. 4.02;
. Bid li. i. ag'" er,, 111. : ı:ı r:: ı . Selim.dna, 67/.: Dc/ıu iX , ~2i J.a:
llı dI :ı tl 1/ lI . U T •• 401.: la za de. 109/ .. ; Liitfi P.., •• •. 22'1 : Hu.o
ttı::l ı.a ••• 14.5: Hoodı:::ıt r, Jl t-,. , ıı eı ri 'b ı:ı e- H_n 'im, IV .:5'6-7 :
1" J~;' .le.... J f .1, • .ı. ~J ; .) 1J. .,:- r j; 4. i--" l::- ..;::.aL»
.J ,;.. .:IJ:- ,;Lu.. 'p ,.; t:: ,,: !- 4ı, r~ ..ı :- f''' ..s !',; -::--.J ~i/
ıI# ,J l:-- "';"'" '': .J~f)] J.' ,J,/ ,:;....:,;. J .l (: .t'"t) !.r.:' I~· I~ .J';IJJJ.J.f • .... ' , .I • .... .. ol •
Edi'r, b"1 di iliı ,ôrI. belirt ir :
.... ~) .Il:. ıJ'" • ...
ı- .ı...~': 1.,.;
'. ,' ~..: :1 .;.:..J Ji.. ' ,.,. ... , • lf"o'"
;':.; ,Jl:.,(".1. -=- ;1.. ,-=-
Bk. S. rt.. rııI :ı (:=3 1ı It .·l elı mı f . u . Yum. ci eu:bı ~. Nr. M, 54/•.
K!"... el-Kn'lil1 i. 129"' t!,,... 12".: LA J:!-'J ~; 1~ rj.' .l...:.J -:­
JL ..L.. ~; J' GL w .JJ --i • ...,; ~~!.t ; l:J r J c:,;..L ,1.:-::; J l... . ~.: . _ ., ,, . _. " .. .I,
6L Blt. ~! m~lI dm 'Vb_
şı S aru Pire Ustacalu, rak -ı Acem serdan Pir Budak Be>', Baba
Çavuşlu - Baba S üleyman Ustacalu, Pire Ömer Blk
'r ba Mehmed H., Ustacalu ra ın da i l id ,". lı
sa tekr.iğİ'l iyi biHp·, d aha a n te pe lerinde iken Selim'e
hücu:n ed ilmesini, Nur-Al i Hallfe-i Rumlu ile birlik de teklif eden
Mehmed Han Ustac slu'nua sava pildmm zı rl dı~ı nl aşılm a k
dır Nitek im, Mehmed Han Ustaca lu'nun Çayan (- Çapan) Sultan
Llstaealu ile haZlrll)ia ri ti li bir ad İs mai In bı dır cın
ile eşgul olduliu hakkında baz, ka dla va " . Hanrlana n pilana
gö re, Emir Abd ülbak], S eyyid ıehme Kemüne ve Emir Seyyid
f' merkezde kal rç ı-başı Saru Pire Ust acalutnun çar-
ılı vazifesini yapm ası kararla tı rs Ö te yanda n. sma il
e rdesunu iklye ayırma 'C sel enahın idaresini tevd! eUiR-i Meh med
Ha:'). Uslacalu ile birlikde işecekleri bir çevirme ha reketi sonunda
Azablan yarmak ve la atla geç~ek s cretiy!e, e:ı td
arkadan vur.nak niyeti nde idi ve bu rnak sadla da sa en ku..
man asın üzerine almı idi. Nitekim. Saru Pire Ustacalut
nun rha Mih" I·O.. tı'n hücüm edip mağlüp mas üzeri ne",
mükemmel techi z dilmiş (... depesinde« ına e~ gök demürlü,
İon Kema l, Defter, iX , 227 'a ), 40,000 seçkin süva ri ile abl arın
bilha ssa, Rumeli kuvvetlerinin üzerine bücüm eden sm il ",
n J~"':" ~~ .J ~~ ~r,$';-~ .. "":" ,) ji l;- t.l.!" t . l; :»
. •,,:' ~' .j ..ıJ o.$ .) b!c. :ı.' :.fad ~;; 1I U T, . n /b. 'i: w; ıı o. ua.
b...ll:. bk. HOfl :r.ı T. IV, ;5 v. d .• GaHi ri. dJ/ n. ~.s ,.. 184/b; .l vilı İ,
.(lg"" f'.;.~ t23Jiı v.d.• Han a ı:ı la t;1!/II_ u ,..• i , 146 .,.d•• 1lı: ıerığ("1" aik iJ lı:!rı io
Q.!J !t.. '''''., SI; Edi 'i, .5S/b: l'::r:...-i l i HI..: LGtil Pa,... .. 22:ö'j Ho: a. S. ·deddia..
n. 2t)4 v.d•• Ya.o!, !l ~, .".. 13/.. :
aa alı: Hoc.dmiT, IV. :i~; ..kt'::ıde Bik Tü rll: :ni ıı • • , 8t • , . . i · . . , . . . • . /. . . - . .. .. .:., ,: . ~~ . ...... ""': ~)'.""':.;~ Jy- ..JJ- "t j-l ... .. ~~ blc.. G. f·
ir~ ayıı u r.. ıS :tb Krı l.lceeeer Bill: r ôriemin , •. 32.
e5 Ga.Hi r!. ag ll._ fa" .' tSi lb: HotLdmir, tV. M7; Hasıı. ı:ım 11 LO. ı~: Hoo:. S..'deddiQ.. II 26'.
64 Hau a. Rum!u. II!J "" u ,.., i . ı}
e'i o. Ke:rı.1 :
ogu/Jı ~irb ,.ılt iki 1'1'!/4
Dolu .rrt.~ı &,15 cUt I/J/t.,.,a
, . kligde tuvir tt ;~ gibi ır ~1[m·1'l4 ,'1t W . ), H. d rd i. bu: ii )' çşü :
IId .a/rJYI bı,. ltliJ.~ Kı.zrlIM
Yliriitii Rttmeli !!.tiill~ '~Q " .
olu _k b.lirti r, bk. Qgrı u ,.., ll~Slb. Ayr. bk. t b:t. bd 'i ııgıı .t ,.•• aşlangıçd muvaffak old u: başda ;:ı !i Beyler beyi Hasan P~.
olm.k üzere, pek çok ümerayı şehid ed ip, bu kıs"'ı dağı tn Hoca
Sa'deddin, Azap askerinin , okl arı karmaya vakit bulamadan
ma~lü oldu2'Unu kayd ece,.... Bu son sa da al ç·O~u ııann
dan Sofya Sancak Beyi Ali Bey ile SiJistir e Li vası hakimi Tur-Ali
Bey. Mora Sancak Beyi Has an Ag-a, Prizren Beyi Süley man Bey.
Yörgü ç-Og-llI Mehmed Bey şe id dü üş le rd r". Öte yand an, Ga ları
Şa il bu sır ada bahad la mda n uzun uaadı bahse
derek, al -O u' bizzat dü dü~nü kayd eder " .
Anc ak . muk a bil clhetteo ha reke t eden Mehmed Han Ust acalu,
Anadolu askerinin mukavemeti, Sinan aşa 'nı ıR'I tedbirler üzerine,
il ile birl Üzere ır riştill şebbüsde muvallak
ol amadı . Zira. Sintn Paşa. askerin afl arını macaiaza ederek, intiza
ı" ve sür'a rle tc pla ra ğru çekilmelerini te'min tmi Mehmed
Han Ustacalu He ~d e.; Kar han ı , Türkmenler He biO'likde, m:1d iş
anlı topçusu ile ka rş karşıya ır idi. a zerierin de büyük
küçük a za n rı da bu lun duğu toplantı hep birden tıkla rı cehennemi
te üzerine i i' crdusu , darma ır. oldu, baş da
Mehmed Han Ustaca lu olmak üzere, Seyyid Mehmed Kemüne, Hü·
lefa Bik, Emir Abd ülbaki , Hor asan Mkimi U lA Bey lu, Tekeli
Çayan Bik ve pek çok Türkmen, has gibi , yerlere serHdiler':l; ava
Osmanlı ar lehine döndü. Bunuala beraber, bu rpış mada, Anadolu
ümer1S1nd.n Ay. s Bey, Nig-de Beyi y örgiiç · Og-lu e n de Bey,
Beyş hak imi ı- Sinan Bey, Kayseri Beyi Oveys Bey,
_Sultan - Zade ol an Karesi hakimi Mehmed Bey nd bir kısım
züema ve Umarlı Sipahinin de şeh id şd üklerln şare etmek iciip
ILI ale. T& ü'I·Tn 1drih. 11. 2:S3.
e? Sk. KcIH. ayn. •,r.• H i. ; Lii tf Pa-t ı. i . Hoca. SadeddIa, il 286' o.o.dııı. i:r, IV. 5,"1. ' . •
:n c.$~ • .1': ,;::.'; J""• .)4; J .,:l:-.:.J ;L .(' ",:, ~ıı.. l:,."I,:;1 ,;1:1
1) t i. .l, . ~:• • ,;j L' s' ..ı,,·;j J) 4", JL:: c ••• f.; .;~ ,, '; JL. ,;, '. _C': ...:!'",.jJ J!'" ".:J..Iı. . ... • • 4' .1':""""': .,;.. .- . •
ak. C:Jı Iı -4 ,.4 18 M:ı, . tr. 16-20. A, r. bk. Mecııd., Sik Türkmb . '0 82••tr. 7'9 ;
Molli Ahmed Tatnr, T4rih-' Ell'. Bibl. &t. Sappl. Per•. Nf'. ss. 4U/b. Mdkoç--
Ot Tu".Ali'tI!o ""deı iii! tlUlaU'io azerine at .z ci ı!ı Ye o:n:c.I. ~lrplJt
ili rD i. e de (lOtoseti blı. Mohyi Çete!3i. Ta,ilı dI·, 0 . =:111, Ali Emiri Ktp.
l'lr. 15. W a: A",ol'lim, cu, ri : Fr. Glu e, •. 3ı). toz.aA'_ ğ ? (h :ı: Hadidi, 19S1a).
Iı: lı lı ye ıı ıı cul. ldUrğ:dü;';l.ri aa af lm.ktad r.
11 Dk". LV, ı5 :ı Ramlu, a. U g: Kc,li, 4Slb
Sk. ay" . ••'., 191••
14 • ) ';. f;~ ~~t:- ii .,.... J)J.'.l:-! l;: .if:) J
,j J" or ::. .f") ô j I, .: l;.ı ..,) J1:ıaı- J~ }8J.c. 'J; •.J.o:J f JL,- JJ:"
"' ;~ )J I
n1 J"~) .ı. ... ".!- ..tA:-, • .' • ·" 1 .. " _ . .... . i . • i " ... ..) - ... ;~
ak.. H....u Ra.aı tu, tl!!,,. " ,.., a. 149. ~r 2..:).
7s ır: HODdmir, CV. 5olS: au.lI ıı ::ıı a, •. H9 : GaIU rt. Os:ıı.aıılı
kay:ıaicfanr.d. in. :rıuIDiretle, ı:. lta r. 1fe 'yc f ekildifi Itlbul tod il ııı ed.i mc..li
bk. bıı Kemal. IR/ tu , iX, m /b: Aııo" "' .. 134.
':: Kcı fi U la; Hoea el :ı u, 200; !ba Ke:u.L. Del'''', x, 2SOIa.
:ı ..ı; .! .4)4 • • :':, ,.. • c.c..'.)L·V;. •
.i .:.~ ....• ı,,;.:i iJ ... • "","Lc• • , '
' i 'I 11 " , .&.c.. i · 1 ' -' ":,,,, 'k J ;J _ir ı,S ...... w ., .) ..,;...; ti: 4' .ı.· ~J u ıS
ak, Hondmtr. LV, 5t ? Ay'f. bk. H...aı:ı rrı •. 1' 7. Yusuf. lıı odi. iııc Koça At;
d u alı: Kapue -b.ı fl i"ö ıe deril ca c:ı çer Atul u' ra riiJ'ı.,ülı talV'ir cd. r:
P41i,dA . mr!g!. gd,.t:di AVd"
Kri/r il i..g411 1uı 4. 1Z·,11ı4,
:.r. c . ŞAHAsEDDI TEKINOAC 69
eder " . Bu ar ada, Selim, bü}'ük zayi.ta "~. olan Rcn:eli askerlne
yardim etmek üzere, yeni kuvvetler gönde deve, katlı
o·e.emsili yük .hayvaala runn birbirlerir.e zincir yularlar la batlan·
maK suretiyle vücuda getirilen siperler arkas ın da mevzilenen Yen ii
l er rı de lüfenkleri He ate etmelerini ret mi idi. Nitekim,
lt a D ~s emrindeki Türkmenlerin bu siperlere hü· cümlan , şıd det bir tufenk . To p ve zenberek at şi ile karş ıl ndı '"
p,~ .~ iieri gelen Hanl ar ve kor çı ar topralla düşdü c r; s : ,,:" .1 or rs Sar u ır Ustaealu bu son hücümda el oldultu
1ıbl etrafa şa askerin moralini takviye elmek maksadryle her
tarafa oşan ), eline ve na tiifenk rş i.abet
etme. i }·üzünden. bir kaç dela at de~iştirmi bir a rahkda atın da
cvar am rştı Bununla beraber, bir a n l ı sü..-arisinln üzerine
yürüdüg-ü ra da her kı kendis ine benzeyen en yakın ad
Sultan Ali !-.firza Afş ar rn, es ar~ti göze alarak, önüne geçmesi ve
sonra'ia, At-çeken lAkabtm ala n H:Z1r Ab Ustaca fu'aun ya tı bahas
ına ın vermesi üzerine, esarete şrn ek kurtulan Isenail",
akşama o~r i arlı k hiç h:r ümit al adıa- nı görünce
sür 'a t! !e~riz'e ka çmış, ancak kendisini burada da emniyette go.: remed ıt cihetle, Dcrgüzinle çekilmişti O.1U:l açması üzerine
a~:r lı askerler mukavemetten vaz geçtiler; blr esi r. bir
r
:1
i.,
,
68 YA VUZ'UN tRAN SEFER!
70 YAVUZ'U:: lRA/ SEfERl
i
i
,. r
'd . C. AHAB İ:'J TEKI/OAC 71
ıs da mak tüi düştü ". Lütfi aşa, i ' lI er büyük herimef ile
ncticelenen Çald sav na SüH.. adım ;'l'
Savaş müteakip , crd~gihı, ' biltiin hazineleri, l' in
as nı ve v-ik maksadiyle burada bulunan askerle gecç ha ..
ml arı, eline g-eçti ô8. Selim. saarada iki gün Divan
kurd uraeek, g't.n1imi askerlere ı~ ra lı go riilenIerc terekkiler
bahşetti~i gibi, her ta rafa da. aie r·:ıarr.eJc:- iön ~rmişti
_ :ı arada, S elim, d ad na~ H~ı efa Bey'In KIZi olup in Beyi
Mesih Bey'in adaralert tar a od., tutulan an Tacl -Hitün'u
Tici-Zad e' ye tezvlç dr:ı iş ti! :.!ahyi Çelebi'nin Se lim..ruimesinde
merkü r bir kayde göre, S elim, Ça dıran dii şenl er in
namlanna bir kabir yap ırı üstüne ölüm ta rihlerini hb 'i bir amô d
(- direk) d iktirmistlr. ),ruhyi ilk defi taralımız kul-
..kaydı t:d f h ernan Hünkar AnadoludlV1 ve R u..
meHden ve Yunan( -. Karaman] dan ee her [,...} ne kadar beyle r id
· ıti oıdi ~, h~h bir g~ :: cem' tg/e:.'iler, bir muarzam ~r kasub
~S cü":,, ~J ",:,,~ ,,:J ",:" / ; .),.6"").A; ; j "..1:).;; !J .•.•••11
·ale. !: ıı: Kec:. I, ~it ', ıx, 2'2i)/o.
':7. Sic. •• 219. ıtr sı Bc '&YI' hak ııs ayrica bk. a :U Bidli.i, 12/b;
bıı: F..hdl 'I..3, !e lıık 411..· 12.'&: ı:ı li i! i ıı ..i Uri• •'ıf r·cJ ıl ·E/fJ4r eN' !./1,katfi'lAhh4,.,
far•. Yum. Xarcoı ıuaiy Ktp. :ıl H~ 51Vb: ıı 'rb, (V. 4()1-3;
bı:ı~ Tat....i. 1'G"jit.·1 ei U 4/b ; Kapça:C H.c (Hleim·Keli aik a. i).
To, ih..; Kap;dk Hd.'t l , Bibo l. :-. t. S:.t:;'j:l'l. Pen. Zr. ·i' e.s~ - .55S1b
• .,;....1.;1 -d; J !J:. .E.;lor: .:. ,=,, ;.s);~ ",=,, J: ,# .; ''j.. :~ !;).; (" J ,I
Y; JJ f) ı.Sj~ .# ; .I...'C' J)~ . .s.sh ...~.:; .rJ')" ç _ I..:-, J
. • & .h i; t" .l !:ın KUlI. t. D./U r-, IX, 22alb. Ele ~ı':ı ır. unı clik[
· lc d. bk. Cellt - Zl de, (lg ıı • ..6", 112/1: KcıEi 451b, d r. ~10 IbD Fa l: dı'(­
': :.t. kki. ,21• .y,d. , ııı 1S/b.
7a dı :I eylııu' ııd le U,,,.:ır. .tilt.tthıu/ blc. f tlrfdiJD Bel .
J, 33$..7; Kı rım Halil ıllA rôoc.e ril..:ı. '1l J, 3SS-9: Te briz a',i ::ua. yull.Qo
tfn. lI r, 890') ; Karll ye rı bi lrim kmeıı Beyi S ... ııd lc H_ Q·..
oıı itu Beıir ·ıı i.ırı. 39-~..I. Ay", bL lbn. cı...ı. Deft. ,.. iX, 2311• .
a:ı c/kI JtlJ 1ı 41drn ii1~ Bu'ln arn Veıı ed ik ti ıeirde SQltu Y. 'k ab·aa
k1%l) ıd .. lcürrvdnm m~II1ciiwr.gdt VU 8egl M.,flı B.g 'In d/emle,1 lulab
• Zd i1!JiJ" • .Şe.Iv/ dr kı2mlc . ... Dit"~tı ·l .w. I. ,.:L:ı i,l' lIt:ı ol411 TOLd · Z. i . Cd/ .....
ç.ı.ı g. Jıı~ .glt/li id n· " rl"e! ii,-el" nlltlA .~ bit:. bo Kerr.al.
D,/t.,.., IX, 129/b . ıı hlö'llo::.d. blt. Ceti l..Zi de, 1l2/b. ıı üee", tı
ao:ı :-..du bir ı.a.b.;rlka. t& :'; o~ ::ı lJ.tt bit:. Vedriium Piri M.bID.d P,,,, il.
C& i. l' ıı m.iihiirhri::l tı:ı ch ni .ri". Top. S. t . ıi Ar,. Nr. 6Sf!; esbi ..
NIO listesi" Nr. ııgsg ~! aaaaıu j~ ::r. be. ı. H. Uıc:ı.çarı:l ı.. .aA J,"ı ~rı,. ue-
ıl T.dı Uln' milc..I..,·4r.. 8 JJe!. n. G2.l1953 ... ıuı.e.
ii
f !
I,
i
j
,
i
i
,i
i
heb ol ş~lı Jl ri bir g ere görr.diltr, as/üni ôrtdiler, 0/ örlilen gerin
sıan bir cmu.-1 dilailer, anların dahi tarihleri" yazub ru aua.
laldular» il . e te yandan, eş t şehj olanl ara rü en tarihi
zikretmektedir e
Ya ilahi Hat ret-i Sultan Selim'in aı «1
Rü hasm sehm-i selımile ola zir-i ka vsde
Kim Kızı/caı içre dillen ce;;ine tarihdilr
Ycireh ol rt'tih -ı paldn cag ola /irdeosrle
ı. Döaü, ü
u:ıdan rı y- gelen Selim, Vezir Dakakin
Ahmed Paşa, Rumeli Defter dan Plrl Mehmed el el - Cem111,
Sekban - baş Balyemez Osman Aga ve He B/hiıı müellili olup
evvelce Akkoyuaiuiar dtvamnda mevki sahibi :ı Idris..j B:dli.si'den
mürekkep bir hey'eti, 400 Yeniçeri ile el vacı- ğl Haseyin Bey'in
idaresinde bulunan Tebrte'e göndererek, alk ın aman ti rU
Anc ak, ıre ç e Bey'In. geri kalan lla ını alı ir en
kaçm üzerine, yeniden harekete geçe n Selim, önce, ht.ı,.h lne1 ye
so nra d a ıı cı -Ç ni n e gelerek, i ' i1 er _al nda Nşen Ekrad -
dan Hac Rii,tem'j ld ürtrn üş Helt Çeşme hğt'n da, daha
Baba Te keli rol oynayan Kürd Hal id'i " ceealandırrmş
ve Tebriz'in ba nli;,ösü Surha b (_ Acr- Su) 'a Köprü
(- Kantara) ın ın geldilti bir ırad da Tebriz'in a'yin ve ~ral
ta a/ın ka rşı anmı lı Selim, bu menzild. n Tebriz'e kadar yersı
Sle. rn nd".., lu et o y u ıı otlu Ktp. HI. , _tr. IO·U. Kr, . ,. dır
ç.lebi. I. ' 03.
n ak. S~!bn flbı~ "./b. a 'dri••[ Bidft. i, MC'read'c eo e~ rb iir ,i:ı:i 'le ijlemI Ile Cl"if raf ııı
ö~rii (- Kı t.r b.IIDc!a lc u,d.ı:ı &:1 ..~l bk. S.Um-nlim., 14.'... U/b. Kr, .
Ce ..ıp • •"., 11310. Bil ' r.d. bi Kara koya ola U1Q.1Gaa ıue ıı.aup kimseJ~ria
Sl!lil1l 'le bal ı:ı üzere r ol' ka.lıla 1."ıIra..lı:t t. . ...li bk. Cib1o.
p b'tc ton:.ou taratıedn p..difl ba yu ll. lI .rfıa • ..• Hdllg4 adi #:l# pd JJı.,
aluı. p~.'1 4Jı hu'a!l.,,; Ji,.,., Aum'. z,lrlü}:."lfltU hi·IAf/gQ" /am"l , t, tj7.,;n iliJi:b
A4h pd,lne .ri.i .ür-.'!Itk 1ti .gl.güb .M·i 6#911'" i!. fH h,k·.lll nej .rlaml,n·gl.
rv4A'daA ka/h" rl rı. 1:k. Top. SAr. Mth:. Arı. Nr. .
t . Kiird Hl li:d 'io n.! :ı. Cl v. Scı ehri ·ıı ..lc i failiyetleri hak. bk: Top. ır
Miit. rı :'ir. tari h : Sl l iI15!J. ıd era lmN! Idris .i Bh!lit i. og ll . ." t ElI. ;
H'ıd. Çel. bt, I. l: Yen!, qg"l' ...,., 20/a. .
Iere il iş ymetli halıla üzerin de:ı ge çe rek. meraslmle, hre
ir ti (16 Recep 920 Cuma - 6 Eylül 1514),
Selim, bir haft alık ikamet] esnas ında, Tebriz' in Sahib· Aba.d
mahallesi'nde bulunan ve mavi -altın sansı çinlleele süslüSultan Hasan
CAmii'nd. HülefAy.1 Raş ile isimlcrini hut bede
ok uı", İs tar fındaa ge rek Akkoyunlulard an ve gcreksc
ibek Han'd an müsaderc edilmek suretiyle biri kti rilmiı ıymetl
hazinelere ei oy r. Bu arada , bir kıs ım fillerlc, a h lamall'In
Akkoy unlu Türkmen Ulusu Beylerinden Ya'kup ve Timur torunla-
" ndan Ebü Sa' Id'd en as bctmiı du ğu cmanotleri İst ul sevk
eden Selim'In i Tebriz'in en mahir usta ve san'alkArlarmdan bir
kıs cı nı sürg'un ettiR'ine da ir karnaklarda ka ıdla vardır. Nitek im.
:ıf by Çelebr'nin S. lim·nom' sinde, kı' ,çç.la a n cebecilerden, ok-
çulardan ve yayeıla rda 1,700 hAn.nin anbul 'a sürüldüllün< dair
verilen habe rle r, seferirı ruz·rnime·sini tutan Haydar Çelebt tarafın
dan da te'yid edilmektedir". Öre yandan, Tebriz'de bulunan Timur'un
torunu Hüseyin Baykara - Ot lu Mirza Bedi'ü'a - Zama n ile
biri farsça, di2'cri Ça 'ca ikl kaside takdim eden Muhammed
" "',;, J .=. ~~ , .
...:..1 ... .........# ...:.j • ' . • ı..:
;ı JJ ~f Jc.L J~~.
. '.:- ~.ı..: ..
DIc. Edi'i, s..!i ı?l -1I.t7l4' "SIb. Ayr. bk. b:ı. r ab:h'I·Meicki:: .:..i .ı:-:ıı
....;, c-il .......i. ı.. J ~r ....la ', J c.. .:. J .iu" ,,:CJ ...&ı; J • • • u . . .
"0_"""fl ;':.)11J J'..ı..: jl. bk. af fı 1.11'.. U/b . Kr, . C.liil - Ztd. , 69 "' ' ''.,
U S/b; tbıı Kemal. D./t"l'o X, 2321b: L6tU aı ", a. 237 ; H. P lII Ra..I:ı • •. 149:
çs::ıf a,'" t. .. 2O/b. Cetll · Zid " il. Kc,U (.ı8Ib .,,, " öre, bu u rad.
Selim nı:ı ır!.. • !lt de b.. lI l.h:::q tır. ı.: Ciml il. ha , :ra d. ki Tebrir h. k. blc.
(J:l.l'S 0/ Rff"ft a..r.O OJll tia, rFr:'tj" t ' of G. Af. AlIri" HaJc1r;ıyt Sod . tg. Loodoa.
an Vol. ' 9. ...d.• Vece-:iltl i. tieir. Trao,t., HoJdrlgt Sa.ddr, Vol. ' 9. l . H3.
ın UU ... d. Kr,. E. Ci. a ro" o.., A HI. to,., of Pua/tt.. Lib7'QiQ.I·~ ıı .Io/,ı
Ti,"" , Ca !:ı dı tS2l. a. 17. cı li iU EvlI,i Ç,lebi. .,Mtıt -nı ':'t ••
Ista !:ıe 131'. U. 2t9 'V ,d.. Ki. ti !:ı CiJı4.IIJııimi. t . 38J v.d., Abmed Rizt,
lı Ildim (,u Lı o:2l1.5~I) X.t. So;:tpl. P.,•. N,. 3zi6. .. &6{ Y. CL
I-Wku ıo a5: :ıo lUti hak. br.:. SQraU.b ıırif .(-Hat.yIlI .f·Me r ••f ", -Ş ud i,
.I ,lJ mJıırll Far•• Y~ Esat Ef. Ktp, 1280, "li ., MI••
n Bk. SJiJrı-tI4.nu M/b. i(e:ııa 'le 2,CIO) miktan b.h . , b,- ,lI.7l n':ıu,
7"lh.. A". blc. Hardar ÇeleM. I• .ıtJ3; Ebu'I·Fadl. 4g11.. cv., 8S/b. Hadidi:
72 YA VUZ'U!' IRA!> S~Ff.R/ ~! C, ŞAHABEO:ıl!( TEKlxOAC 73
H!fIZ' ı ı. fehtn o~i~ Hasan Can (Hoca Sa'deddin'in babası) ~Ie
birnket cch! tet el mtı1crd :r. nus Selim'in büyük hurmetlne
mazhar olmak suret iyle kendisine ilinde 1,000 ak çe-i Os-
"'bl tah.:s edilen Bcdi'ü'z·7.amt n, iııer .r gibi, Osınanlı Ord....u
ile birli kde ı. anbul gelmiş, bir meddet sonra d. Eyyüb'de vebt
(- tiün) dan veUt tmiş ir ".
Ancak, vc er ar le reeskün bulunan bu mın
ıkada daha fazla abalı! tehlikell bulan Selim," bir haft a sonra
(:ı Recep OY 15 Eylül) Tebriz'i terk edi p " lı ıv yoluyle Kara:
lı çekilme k zorunda ldı. Bununla beraber, ?nu?,. ışı ? u es~ı
lihanh merkeainde gcç cc ~i anlayan devlet ItcAhn ın telaşı, b:r
kı bti tin rı çıkma lın~ 5ebe polm ml Ordu, ~ier~d.
den Aras Nehri ıvı la rm ıı ııi bir ır rı teşv ikleri y) e
hare kete t e;en e ~ il er padi~a:ıı :ı etr~flnl. sa rarAk, . parça par ça
olrr.u, elbiselerini rnu rak la rı önünde teş ir ~? Pı R7mel.:ne avdet .areusunu
izha r etmişlerd r. Selim. Veziriazam ~C Vezirlerin ve endıie
riae p.k iyade itima: :ti Kazas"cr Tt el·Zi de Ci !er Çeleb ] ıl em
çeri A2'ası İskender aşa ve a ~ B,,!ı ,:,~z Alla ın
teı'"i k le" üzerinc vukua gelcn bu .. crı "' ı'ı muteAkıp KarsErz~rum
yoluyla Amasya'ya avd et etmek zoru nda kaldı isede ,
74 YAVUZ ·U
.... RA S!:fE Rl
;!.
c
, AH
TEKl'l/DAC
7
5
rn üşe'vikl eri ezala ndırmakdan ger
i kalmad
Nittk
im,
Ord
u Erivan
va- :ken
Vez
;
r
"La
tara etımn
eg-edni ke
s
t
i
rc ek
sure
-
tiyle
azledip , yeri ne feoJıan
C
ema
leddi,·
i
A
ksa
ray! neslin
den
ge len Ptr! o. med Çe lebi'yi ird ii
i ibi,
çok
i eçmeden, Vez
i
·
riizam Hers ek-O ğl Ahmed Paşa ile ikinci
V
e
z
i
r Dukakin
-
Ahmed Paşa aıa çadı la ını başla-ma yıkd rmak suretiyle az
let
li" .
B:J!lu,l
a
beraber,
ord u
nun erza
k ve sama
n u hranı il
e karşı­
h~ tı ~ı nla ılma ktad«.
Zira, ia şe
ve m..' zil
h
izmetini ilida büyük
bir liyakat ır5s e ren
Pirl Mehmed Paşa, zahire
t
e
'mb etmek üzere,
ordcnun kıı ayaca
Amas)'a
'ra gö nderiirni ı
idi.
Fih'aki,
E
r
ivan'
d
a
n
s
o
nra
,
O
ç-Kilise (
-
E, miyaz
in), Heşt -Menz i l ,
T
a
l
m
-ka l'as
r
. üre
S
uy
u
(
- Arpa
- Çayı) ko"kl ın
i eçerek Ka" civa rına di ~i
bir rada
MirzA Ça
buk ta.rafmdan
z
önderilen
zahire kerı
rA:ıınl
k
a
-
bIJI
eden
S
elim, bu~ a:u kısm id rmiş Iscde,
zeamelli süvarilerine
izin vermek zorunda ka mışt Bu arada, Erzurum yanında Çermik, Titklr'de iken, daha 1507 de sefer elmi~ oldulta Bayburd'un
ı· kalesi ile
bera
ber
zapt
e
dHdigini haber alan
Selim,
burad
a
Kmlbaslenn üşman
Akkcyu
nlu
Bey
i Ferruh şa Bey'e i'niş
Iim!r:ar
rmi te , Kaleleri zapt eden ıyıklı Mehmed Paşa'yr, iev- kallde takdir ederek, ordunun hareket halinde ğu bu onu, Karahisar, Canik ve Trab zon'u da Have etmek suretiyle Erein- can Valilit ine tayi., rni şt ir ".
Öyl
e hy
k
i
, ôace
Niksar'a, so rı ra
d
a
A
masy a'ya
avdet
eden
Sel
im,
ertesi
sene
herekat
a
buradan de
v
a
m
etmek kara rında
i
d
i
v
e
b
u makaad la da
o
rdu
nu
n
top "c ce phzrıesin! ar
- Ka
ra-
'
·
hisa
r'
d
a ır kmış,
askeri
n
A
nkara
'da idi,
Nitekim,
bir ibtiyaU tedbir olmak üzere n a:ı ş a')'ı acele
ile, Ankara' y
a
, AI&üddC'le Bozkurd
Bey'in
j
'erine
geçmes i
lahakku
k
ed en Şa uv
-
Olt
!
a
Ali Bey'i Kar. eri'ye gör.deren
Seli
m
, Am..
·
ya'd aki ikameli esnas md. Dukakin- ~ıu
A
h
m
e
d a ş 'y yVez
irlike ve
P
irrMehm
e
d şa' yı
da, te!mü(e aykı rı
olarak
.
ü
çG.ncu
tl
C
e1U-l
U
,
. Ci,.
. ~. ,.
.
. lU
/ b : Ib:ı ııı !,
D
,/t,r
, X.
2.151.;
E
ba"
I·Fadl.
c, ,,_ .r SS/b
.
N H.
,
daf
Ç,Ie:
ai. ı. .& ')l.,
. ıı .,,
. ...
i it -nicEiyelPr hak.
Mc. O. L. B. rb~.
Uu ,. H2'U
'
C dil .cı'l .:I'I oı T.ı riJ V"ı lhta ", :1/1:n n ,:.
i
. 93
. Bu. Al ır
B'J
I hıW: b1c
. G,~'a ,.
-
Sa111" (U ;ı !'"! Y. ::r.~td· iı:ı
u ycu
i
l :ı F",.r:!ıtdi 8'g'~
rrıdlııb2 .ueı
Top
.
S.r
. Mc'I
. Arı Nr. 31-'0.
i
: tb ıı K~m. !H/tIT. IX, U}/a
.
e z li e. f i mişti
Zi
ri
,
vezirlik, ll. Bayezld zamanında yaln
ar a l ı evş rm lere
has ldu ğu
b
i
r fermanla ildiri lm iş
idi. Yerı içe
rileeln bu
hususd
aki itirazlanm nasihatla geçiştiren
e !fer
"
'
C
Hallrat
Ç
e
l
ebl
ler
e ğm
bir ısı
devl
e
t irı in yerıidea as ke ri tahrikct..
tik:eri laşı ma tadır,
Nitekim,
9
2
1
senesi Muharrernlnde Şubat
15
r
e
n
;
b
i
r
Yeniçer i nm as
vukua geldi
, Her türlü kon
-
trol
dan
ka
tan
Y
eniçer
iler.
Amasy
a'd
a Divaı· Hü::ıAyün olarak
lan ma
halle
gelip üm i~ ya ık
gibi
,
Vezir Pirl Mehme
d
Paşa ile
Sel
im'in
Hocas:
(-Muallim·i
S
ultan) Ha lim
I
Çeleb
i'n
i
n
ev
ler
ini ya ma
elmekden de çek inmed: ler ".
B
u
son
harekette
n
iev
-
kalade mütessir
ola
n
S
eli
m. hadise:ıin müse bbib
i
Dekakin
-
A
h
m
.
d a 'nın
D
u
lkad"
- AIAüddev!e
Bozk urd
B
ey'l
e
d
e
,
g
:
zlice, la şt
t
e
sbit et
m
ekle,
onu, bizzat, harıç eri
n
e
y
a
r
e
le-
ış la rı a: -k
itm
a
m rmişti 'J
.
Bu suretle. ka ra
rmda sebat ede
n
Selim.
Tebriz emas ınd4
S
eyy
i
d bd 'I-Va hhA ın
riyAselinde olu
p ad demekle eş
hur Kad ıs hak, "" kr üil a h Megaı
v
e ydar'ıo
H. Ii·
felerinden
Hamza'dan mürekkep smail' in el
çil
ik hey
'
etini kabul
tmemiş ın zevces
lnin
i
a
desini talep
eden
hey'et azala rın is
e
tevkif ttirm iş:i r; elçilik
h
e
y
'
etind
e
n
S' yyid
Abd u'l
- Vahh;ib ile
Ka Paşa,
habsedilrnek üzere, st anbul'da
Yeni-Hisar (= RumeliHiser
a, i~erlet ise Dimetoka-Kal esi'ne önder ilm i~ !e rd
Bu
a
rada, Kürd Hac
Rüstem
'in Pir
Hüseyin
Bey adın ki o~
lun. babasının mülkünü
"eren
S elim, Id ri
•
•
i
Bidlisr vas ıtas ıyl .!.t i
rnezi.ebi ne mensu
p diZer
Kürd Emirleri
n
e
d
e
muhtariyet
ternin
ede
n
feodal
bir teşkiIa ru lm asıra .am ir
[erm! nlar gön erm '::-'
!
'
.
-
)
.ı :.e.
.
J ~. ~.
Ke:na
h·Kalesi muhA ızıa rın
Erzincan'a
hücum
ile burada b':Jluiun Ba}'ınôı la rdan ba la nn ~eh
etmele
r
i üzerine,
$ıS Zid l! tl.gn. u,., 116/a
:
A
••olIJm.
i
· LS&
.
&! ı t içi:ı
Mc. HiiıeJ Hü"med :::ı. Amı!:"
T2i',
nı, ...
d
.
s& eclt
!'Zide
,
Q 9 1l
' ~. •• Il6lb
;
H
on Sa'ded
d:a. ii. 323.
AH,
b
a h.a k~ o.
uaı ant
b:r
tee5. J,ü
m::eip tdutc:aı:a
b
elirt.er. bA:
.
e;lI
. rı "" ıS t/b. Şa ı. ClsU ·e
1ıl e.va?
:
Sa:'1 bd Wı
Ef.. agfl. ~' ''.• oo/a v.d.
9$
. M~eti !;ı,~. ted
. ·j
9 idliJi 49'" cı".. 1~1b. liı::ı ıı Kii.:'"d
K
aos
u
G
ürr'Je
to:ıderdit :i.::r.e·
f M:nIJ o.:. d,l"i n.ı
w
mdJtl
M /lj b4·h ıtt·,~ dlY4n.f. Esat.
Ei . Kt? ri:,
. ~3
h
O/
b
. B:t bucaod
a l:ık ia- BId li. !, Sr fl~' ı:'
Ve ı:ı :ı Zer11
?
d
eubl1rJ'.
J, 165
v.d
.
Ay t.
bk. Evli),.
Ç
"
l
e
b
t
.
LV
. 'i3
176 ...d. 271
. v,d
.
76 YAvuz'ux ıRA SEfER!
ık Mehmed aş a'ya :'Iehmed Bik Varsak'm müdatu
bu kal enin fethini em et iş tir Öte ymdan, ık lı Mehmed Paş
Erz incan 'da Mehmed Bik yı o~ıu ile itti fa k ede n Nur · Ali
Hallfe-i Rud c')"u telel tm idi".
Selim. h' lel h edilip", Alacrcdev!e Bozkurd Bey'In Sinan
Paş ara fınd an berteraf ed ilmesi ne u. 1sta n ı.: avd et etm
sefer snası da yap:lan uygunsu z hareke tler! lahki ke aş ya
Ocak A~al r: nı so rg uya işti r, Bu maksad la Eyyü b'de kurulan
Divan. günlerce devarn etti . Xeticede, Kapu-KeIM c is. Ahmed Ag-a
(HAin Ahmed Paşe bir kaç Yeniçeriyi A h göstermek s ure-
ıiyl yap ~ı aç üzerine, ~.i nc (- Tev~i rı ve Anadolu
Kazaskeri Tacı d e CHer Çelebi ile ikinci Vezir İske nder aş a
ve n- aş Balyemez Osman ~a mahküm oldular; sk nd
a~ a ile Osman Ag-a derha l idam edildikleri gi bi. kendisinden :
-rlp4h -1 meslek-i isy ana sevk ee sd tı - mülkfy ye intirar,;:;;z
QTS Oor (lf.'k iJü h ilkoy i mukadde ff:at·, jiriiJ.timiziyle engls-i
futid Iden tamemenin tisı nediir dt yü isli/ ta - ed ilen Cafer Çel ebr:
.,ha'ae's·suhüt kati/dür Jegü ıa id ct kendi sözü ile 18 Akustos
1515 de idam edil di " .
Bir müdde t so nra bu hareketinden müte essir ola n Selim. Çenit
civa ındaki Benazistan (r- Ta vuk aza rı ar ı) da bulunan
Alik Ali evkaf uıd an bir kıs ım ük ıarı Gedik Ahmed Paşa
ma rn 'n kadar yanma Ili. neticelenen üth iş angın esnas ında
astl ad g- S adn ar arn adım na rı 'ya: -bu yunub akılmala r
Cti ~r Çelehi'n in t"ir~i ci/er; ah·, br·fünciludur J diye t eessüt ÜCÜ
. _ bild irmi~ tir '''.
te H....llI Rumle, rı ,.,." i .
17 Selim, bin_t, ..lı: öciioe .ı 1't' ı:: hu.., kalılı:Dılfl 1r B!iI.
,üzdea, mc.ııtahL:~m la:ı k.. Mıyıs ~lI d . teıltın olınU: t oruoc a kaLB:C,
Idrb·j BidIi.i, a!lıı, ~,,.•• ;o;/b; Ebu·I·Y. dl, (19 11, ••" •• eVa. 97/_; c.li l·
Zade, cgll . _. ,.., n A/b: Ke l . S.lim·",,"' , " I.; Edl'i, Qil1. U T., M/a: H....::
Rumla. i . IM. i1ive Itd 1icıı Id, Selim'ie Kem_b'a r elmesl uzeriu h ·li,la"
CI-O lımail Öoe. Ueao'•• ıo :ır. da Erc!ebil"e çe:cı .tir 8k . B'fld' .t.f d ir
.U. Jr..-r..J ims-bi yle , .Ie e ,. ıu Top. Sn. Miir. • rf . Nr. M74.
98 In . .... 'ltı T e Aliiiddevle 'nin öldürü lme. i I:ı bk. Muh,i Çel,bi.
Srr."m· "I. 71'. Hi. v_c .• 50/_ v.d., Eb fı ı. ;ı u,.• 1021. v,.d.
" Ha,dar Ç. !;) ı. 4. 57; 1I.'tol1/m" i . 1.3t.
lC'(l Bır r.,ldii1ri·U de. ka lr. ·TI u. ;ı tre. M, Mf'ıe i. !i . 836; ı! '&:
~J i. Tew-Trtii',.. ü., CDiv. Ktp. Nr, 241)'. 741•. Kr ),t. T."ib lt f1ı c..
., Dı. 1.'1.". I:dOJH li m. S,
EK i
(Mecmün'i Resö'U. Pert ev Ktp. Nr. 621, aı- - 31')
. :.1 (" -II ' ...r <1 '- , ""'.."'''' ... ...... . ....:-r-' '-"", )
.:LJ t. j i.. ..:.,(1 .)~Hy JA:-1 r,:» t 4.:'"Jl "Ir-! '
~.f~ J ...."='--, .~ .:u.r,J l.r-" .:Wi " cj: J .:: .<"')1 •.;Sl . J
ıS~ l~ n 4 ..J-! 0"11f'JÖ l..."; 11 • t: J c:..JJ ;;;' r- v _ L .. ...... ..... . •
. ' 0 ,'IJ _ "';!I " • ...<:-. 1.1... J ı,S q :J...ı ". -, ı, r . : ... . ...... '-' ... , . ' u"", : . ...
.:.-..:.. ;:.ı ;;:;-Ui J 'Y ) 1; ) .ll,>YI .;",-.ü -"'i ) (-,lll i
Li..• ... .:. .: :.,... ;...:: ,)y u"'" ># .ü !,... 11 J
. ' . - , "', / ' ''I r 1 · " 1 i .. " ' " 1 4l. ~":'.:~ ..J 1J r... J ...~";. ...i -r: J j ,;.:,; ......... -:-: .
ı( .:.~_-4! I..;Y 0".~ ı.u;. .'i~;;~ ;;J,X-. Li ( rr'
l " ':'-;-.;'
,,:,".eı.i.. ~}- .:: ..rj ':':.~ ~""' J 41" .J ~,,-:J .; J
'r- .:c . "-:J .J !. rJ) .".)- sş: .Jy.:t ;; •• ı:.r ı.:: 4 1i ,
" ,..... , . . ",,1-' • ;"l "L-J I :.ı to; J üı J. .1_ ..::l .::J :; .......·d ,J._-
' J ..........--y--- . . ""' J .... .. •
I... :ı-. l.li • 1"' .>- .... t.. JJ{:ı-. .u i> t. ..::' .J.F:: J J .... i .... .... ........... _ .e: l ' , . ., i r", .. • .;1> l::1 lJ>",-1 ,.I',}J t l";I;;. ;.>:" ) >'lo> .? ;;>";' ,;r i
"i, 6 b ,;,'. J t .ı,..: ) ,"'.;iS J .:.ui'i) ':'''';d YJ .w) i
....J i'" OJ' ....1) fj I.<'~ ,-u. "':L'I J t~,ıj cK; ;;1) .."_". i
,,, i ' '· 1. ..·· ' · .. ·, , ....a-UJ ....-7 ;.,.'" e:" l .J .:.:-- ...-:-zı jô""" ... J ""'.': '. .J oIJ ı>-" ' ..ı.. ...:...aJ. J
..D:Jt ,j "> '.'( ; ') .J;' : ... ....... ...).:s.1 .' J- i...· • .... , ... J - • i • _ i • "'"
..:-:.•;} I <:,.:.,;S .... I;; ( '.....u; tı~ı" ,..s:J .;:.,) .1ifi
i.~ ı...~ .r- .) 1.: J .:: ;~ 14ol vl&. J r*r1 ıS> J
".ı...ı 1,;1Vi Ij ..-.1":-) 1.1J .... ; 'JI) ....j U ) "..
• • . ..; : ....... i· ,.. ,j)',? .:...LlI .ll ".)'i:u ıl 1 .;,i.s:; ,J i . J y (,,; ....
"':'.' } :>.1" y_)' ;ı ....8 1<:' 1) .:i; (31') <:,il ı.:; "':'f.ı
78 YAVUZ'U r-; IRAK SEFERJ
:~~: ;.t;.J .. ..,; .: ı- .:J.:j jj j1l:Jl )
tt:. i:s. ...".:.. J :J'S 4J.. LA)L .) _? .J .>T 7';) .w- J if. • • . . 1". _ ' .. ... """" ." .""
4..;. . 1 .... ı-t ...... c...~ J ...~l:.t lı: Ü .:,,'i ı( .:: j) ~)L ) ', jAl ,..J"- ) . . r- (",; i V .. _ , ,.: .
j S'j .ü :J .... J J.ı:i lA,'r l,- l' S'j ..;ll ,ıs::;.Y ........., l. • ., -.. , . ., . ." - - "-'''
,... ..a5! j .it( LL! .=t _~, s: J ~y.;... <"="1 .... ! ;,, ,J 1J ...._ ......IT U "" -" . f" ..., .... ... -.
J J ..-YI j j~ ,..; . ; 0 .; ; ;;ıL:., .Jr ;j~,:, .GI ·.. .)1J' . ' .. "- ""., ...,. ., ." V
..; Li:JI ci }i J J ' .j;l.,:.; .)~ r ~. tO;!}-1 ;li5'•
i> I.iS'J .Jis < ...........
,,-,_ .'. ':;'1~-
.:.; -eÔrÔr _C v, i üY" ."
.G c.;,,_ .)10
Jlj .,1) ;Ç ~...:J .....ı lS Jl.i)', ...,j ~.;.) ." -" . .. • J .... ..... '" ..... ...r-
__"""" , .~ • " i$ .; ,J .J ~ J I J '
. 4C· 1" u..:;... u. ı..-A ......
,"
.... u -! LJ " • r."..: • .. .. • • ""' .. .
"'r:.S' r)L.Ylc:., ci ~. r t, ..ı> ')>-':"'l .:r J.:'5:;: ,;,1....; L:J I.
J ."S'j J .",;s "
,I f
1,!1 ,
...
,;..
. 1 .)1 .. j ..;
si J",,
, j '( "'~~..rCr
r -S.:.il ;':=>"l J }i J c:..ı: i ıs::;. '~ ((>1.) "-) i.
...ı ..1 ) -'.> ,I, ,I, ,L, ...ii I · i; ,' c: "; .)1 ı.:;;. L o ' . J " r'" "" ,;:--- ... .... OT ·
; o: i' :.. Go v. 'j<,"1 ~ ,' .ı: 'i r~ ,,1,'6::)1 ; S'o" - .... .r v .0. . .1 ;,.: . ...... ..;- i-l' - t.> "" ."
r".'J ':".JJ I s;,5,--':...1 Ji )' "'1 "'1 l::Ji -S l'.;~ i
r:- ("'-b )) ( ':L.i J r"~ J .:.;--LlI t. ",IJ) ',' ) J IJ_'>'I .
'-!...J.. )L t.ı- J jl:---[l )1 tr .::! ~.r: ",:,":-C1l if~ j J )
4... ;~ ';j .) .u:a.. •.J.!J ..:.ı .: Lı li:ıw .iL" .... ıe. j 1
c:' J' 'p. ;.;..:. Y. -:..zl. ; ...'. ( ;) yj '-'~ ll.(j r"' 101, • . :/ 1
C. Ij :; ("1" i; ) .:,'" .:r L.I ) J' ;"": ) <:. '"-"'. .)'{.
.I~ ;j J! ( "j ı. j c.."f' ,,-j ) ...ı:~ ('"'di . .)1kL ....,.. • ...# ,)i( ..i ./ ) 'j _~ , ) .." ) ~"' , Lo> . . ... L.- .." '-.:_ v
;u.(j .......;)Il,-I . .;W) 6;1:-" ;oU'j (;us:J ."'~ .u>lf .) .:.~ . - . . . '-JY .l~ ı' ... r-r-Jl...: J.:.t.i-' ~~j •.:.tl ) j
r,IEHMEO SAL AoHI BEY
VE
II, Ab:lillhamld'e Selanik hakkında u n duııa
31 Temmaz 13 04 ıı 'r a po r
Jr, Münlr Aklep e
Mehmed SalAhr Bey'in vazife ile Selanik'e gönderildiit; tarihlerde,
Balkan devletle rinin si!"ilsl d urumu çok hareketli , nı zamand
a ol dukça kan bir vaziyette bulunuyord u. Bilhassa yunan·
ı l op ra kl rı nı eniş le ek amac ile eva ml il faaliyet
gös termekde idiler. 13 Tem muz 1878 de imzalanan Berlin an laşması
ca büyük devletlerin, Tesalya, Epir ve Girid adast'm isteyen
Yunanistan lehi nde ın ır de ği şi kl rl yap la ilm esi
için Os lı Devleti ile Yunanis tan aras ınd bi!" müzak ere çıl ..
sı nı ka bul ett ikleri görüld ü. Bu keyfiye l her ne ka dar Osmanlı
Devleti terahndan ddetle reddolundu ise de, bu del', Yunanistan,
ba his konusu aşmanın ayn i maddesine dayanara k, Avrupa devletler
in:n rac ğı te mi ti Neti cede t her za man için lı
Devleti'nin iç meselelerin e müdahale etmek arzusunda bulunan devletlerden
ba ıl arı ve bilhassa Rusya He mezkür maddeyi şm aya
koyduran Fran sa. yunanlı arın bu ta leb ini bir ırsa telükki ede rek
derh& ru rı tarafı tuttu , Buna lık Ingiltere bahis konusu
müdahaleyi Akdeniz'deki menf. a tlerine aykırı buld ultundan, Os·
manh Devleti la ilt am ett i . Di ~e tarafta n'
aked :ı.yatyı aca~ nd şe duyan AVu'!ifury a'flm dahi an lı
Devleli ile bi rli ~i apt ıjtı gö rüldü . Ta ra fiar rasındaki bu anlaş
ma. hk , 29 Oc ak 1879 da reveı de ve 16 aıira n 18S0 de Berlin'
d. to plana n kon feransı rd dahi All edil ememişli Nihayet ' 9·26
Mart IllS1de (stanbul'da toplanan bir konferans sonunda, B&b·ı &11,
buy uk devletleri g ücend irmeme k şu nc si ile ii ya bir klS'