PROF. DR. NİMET YILDIRIM

DAKİKÎ-Yİ TUSÎ (Ö. 366/976)

DAKİKÎ-Yİ TUSÎ (Ö. 366/976)
PROF. DR. NİMET YILDIRIM
ÖZ
Samanoğulları döneminin önde gelen şairlerinden biri, ayna zamanda
Mesudî-yi Mervezî’den sonra Şahnâme yazan ikinci şair olan Ebû
Mansûr Muhammed b. Ahmed Dakikî-yi Tusî’yi asıl üne kavuşturan
onun İran ulusal değerleri başta olmak üzere kültrel mirasını aktarmayı
amaçlayan Şahnâme yazımında ilk adımı atmış olmasıdır. Dakikî’nin bir
övgü şairi olduğu konusunda tereddüt yoktur, yaşadığı dönemlerin
övgü şairleri arasında yer almaktadır. Özellikle o dönem emirlerini öven
şiirleriyle elde ettiği kazançla görkemli bir mal varlığı elde etmiş,
Samanîler döneminde yaşamış ve şiirlerinde o hanedan emirlerini
övmüştür. Dakikî’nin şiir tarzı Horasan şiir tarzıdır. Şiirleri IV./X. yüzyıl
Samanî dönemi şiiri özellikleri taşır: konuları açısından doğa
betimlemeleri, abartısiz, övgülere yer verir. Bu dönem şiirlerinde yaygın
olarak şarap, gül, bağ bahçe ve bahar tasvirleri, bilgi, akıl, sevgilinin

Devamını oku

RÛDEKÎ-Yİ SEMERKANDÎ (Ö. 329/940)

RÛDEKÎ-Yİ SEMERKANDÎ (Ö. 329/940)
PROF. DR. NİMET YILDIRIM
ÖZ
İran’ın ilk büyük şairi ve Fars şiirinin mühendisi olarak kabul edilen
Ebû Abdullâh Cafer b. Muhammed Rudekî, III./IX. yüzyıl ortalarında
Semerkand’ın Rudek kasabasına bağlı “Benuc” köyünde
dünyaya geldi. İyi bir eğitim aldı. Uzun zamanlar Fars şiirinin en
ünlü şairi oluşu ve bilge kişiliğiyle hep ön planda oldu. Samanî dö-
neminin en ünlü şairi Rudekî, İslâm sonrası yeni Fars edebiyatının
gerçekte en büyük şairi olarak kabul edilir.
Samanî dönemi Fars edebiyatının, özellikle de övgü şiirinde tartışmasız
önderi Rudekî’dir. Musikişinaslığının yanı sıra iyi bir icracı
da olan, şiirlerinin birçoğu musiki eşliğinde okunan Rudekî’nin şiirdeki
tarzı, kendisinden sonraki Fars şairlerinkinden farklıdır. Divanı
ile çok sayıda şiiri günümüze kadar gelememiş ve ortadan kaybolmuştur.
Bu arada Rudekî’nin Horasan tarzı övgü şiirinin temellerini
attığı, daha sonraki çağlarda Unsurî, Muizzî ve Enverî’nin de bu

Devamını oku

FARS EDEBİYATINDA METAFİZİK YOLCULUKLAR

FARS EDEBİYATINDA METAFİZİK YOLCULUKLAR
PROF. DR. NİMET YILDIRIM
ÖZET
Göklere yolculuk çok eski zamanlardan beri çeşitli kültürlerde
edebî bir tema olarak kullanılmıştır. Zerdüşt geleneğinin Ardavirâfnâme’si,
Ardavirâf’ın Ahura Mazda’nın huzuruna kadar eriştiği
bir seyahati anlatır. Benzer eserler eski Çin, Mısır ve Yunan kültürlerinde
de vardır. İslâm’daki mirac motifinin, çeşitli Müslüman yazarların
bu konudaki eserleri yanında, Ebu’l-Alâ el-Maarrî ve İbn
Arabî’nin eserleri vasıtasıyla bu alanın en ünlü eserlerinden biri olan
Dante Alighieri’nin İlâhî Komedya’sına ilham kaynağı olduğu Asin Palacios
ve Enrica Cerulli gibi araştırmacılar tarafından kanıtlanmıştır.
Goethe’nin Faust’u da bu alanın önemli eserlerinden sayılır. Muhammed
İkbal’in Cavîdnâme adlı önemli eseri bu geleneğin son ve yüksek
örneklerinden biri olup göklere yükseliş, çeşitli gezegenlerde veya gök
tabakalarında iyi ve kötü ruhlarla, şeytan ve meleklerle karşılaşıp konuşma,

Devamını oku

EBUBEKİR EHAVEYN -İ BUHARÎ VE HİDÂYETÜ’L-MÜTEALLİMÎN

EBUBEKİR EHAVEYN -İ BUHARÎ VE
HİDÂYETÜ’L-MÜTEALLİMÎN
PROF. DR. NİMET YILDIRIM
ÖZET
Ehaveyn-i Buharî, ünlü hekim ve filozof Ebubekir Muhammed b.
Zekeriyyâ-yi Razî’nin öğrencisi Ebu’l-Kâsım Tahir b. Muhammed-i
Mekaniî-yi Razî’nin öğrencisidir. Dolayısıyla Ehaveyn-i Buharî, Razî
ekolünün önde gelen tıp bilim adamları arasında yer almaktadır.
Doğduğu şehirde başlamış olduğu tıp öğrenimini aynı yerde sürdürmüş,
öğrenimini bitirdikten sonra yine doğduğu şehirde doktorluk
görevine başlamış, eserindeki kayıtlardan da anlaşıldığı gibi hayatının
tamamını yöre halkının tedavileriyle uğraşarak geçirmiştir.
Hidâyetü’l-Müteallimîn, yazıldığı günden itibaren tıp öğrencileri için
önemli bir ders kitabı olmasının yanı sıra, hastalık adları ve tanımları,
değişik hastalıkların ilaçları konularında ilgililere önemli katkılar sağ-
lamıştır. Büyük ihtimalle Yeni Farsça yazılmış ilk tıp konulu metindir.
Eldeki en eski nüshası 478/1085 tarihlidir.

Devamını oku

DAKİKÎ-Yİ TUSÎ (Ö. 366/976)

DOĞU ESİNTİLERİ
İRANOLOJİ, FARS DİLİ VE EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
A JOURNAL OF IRANOLOGY STUDIES
Sayı/Issue: 4, 2016/2
ERZURUM 2016


DOĞU ESİNTİLERİ
A Journal of Oriental Studies
Sayı/Issue: 4, 2016/2
Yılda İki Kez Yayımlanan Uluslararası Hakemli Dergi
Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü (Owner And Managing Editor)
Prof. Dr. Nimet YILDIRIM
Yayın Kurulu (Editorial Board)
Prof. Dr. Nimet YILDIRIM
Prof. Dr. Veyis DEĞİRMENÇAY
Doç.Dr. Rahim KOOSHESH
Yrd. Doç. Dr. Asuman GÖKHAN
Hasan-i DİDBÂN
Hamid ZAMANLU
Arş. Gör. Pelin Seval ÇAĞLAYAN
Arş. Gör. Deniz ERÇAVUŞ
Arş. Gör. Esengül UZUNOĞLU
Editör Yardımcısı (Assistant Editor)
Arş. Gör. Pelin Seval ÇAĞLAYAN
Doğu Esintileri İran İslam Cumhuriyeti Erzurum Kültür Ataşeliği’nin
desteğiyle yayınlanmaktadır.
YAZIŞMA ADRESİ (Correspondence)
Prof. Dr. Nimet YILDIRIM
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü 25240 ERZURUM
E-posta Adresi
doguesintileri@outlook.com
ISSN: 2148-290X

Devamını oku